Pootseizoen in EU-4 loopt hopeloos achter

Het aardappelpoten gaat dit seizoen met horten en stoten en dat terwijl juni al bijna is aangebroken. De dagen dat er gepoot kon worden zijn spaarzaam; eigenlijk is er nog maar amper een echt goede week geweest waarin telers en loonwerkers gas konden geven. Dat was in de tweede week van mei toen veel werk is verzet. De periode daarna zijn er beetje bij beetje ook wel aardappelen de grond in gegaan, maar soms moet er best nog wat de grond in. 

Regionaal zeer grote verschillen
Het is lastig in te schatten hoeveel aardappelen er in totaal nog gepoot moeten worden. Dit heeft vooral te maken met de grote regionale verschillen, maar naar schatting zal ongeveer 75 tot 80% gepoot zijn. Ook Aviko Potato bevestigde dat in het recentste pootvoortgangoverzicht. In sommige regio's hebben velen de pootmachine alweer afgekoppeld zoals in het noorden en midden van Nederland. Zo gaf zetmeelconcern Avebe afgelopen maandag aan bijna klaar te zijn met het poten (90% van het areaal). In de zuidelijke gebieden moet echter soms nog veel meer gebeuren.

Willem van Tilburg, manager in- en verkoop bij Aviko Potato, bevestigd dat de verschillen in de pootvoortgang groot zijn. "Door het verschil in regenval zie je grote verschillen in het aardappelpoten. Pak je het weerkaartje erbij, dan zie je duidelijk waar de meeste neerslag is gevallen. Het aardappelpoten valt dan ook vaak tegen in deze gebieden. Ik denk dat met name de kleigebieden verder zijn dan de zandgebieden, als je ziet wat er in het zuidoosten aan neerslag is gevallen."

Hoe dichter tegen de grens met België, des te meer er nog gepoot moet worden, zo lijkt het. Bronnen bevestigen dat sommige telers in het zuidoosten nog meer dan de helft van hun areaal poten moeten. Ook in delen van Zeeland moet soms nog veel gebeuren.

Emiel Noordermeer, verkoopadviseur akkerbouw bij CZAV, geeft aan dat bij de Zuid-Hollandse eilanden het gros van de aardappelen in de rug zit. "Dat alle aardappelen zijn gepoot is wat overdreven, maar hier zit zeker wel 90% tot 95% van het areaal in de grond." Maar mogelijk moet er in de regio - vanwege het vele water wat naderhand is gevallen - nog wat overgepoot worden. Het is echter nog te vroeg om hier iets zinnigs over te zeggen. "Hier in de regio zijn afgelopen weekend plaatselijk behoorlijk grote buien gevallen. Het is afwachten of de aardappelen gaan rotten hier. Misschien dat er dan opnieuw gepoot gaat worden."

België loopt ver achter
Waar in Nederland per saldo meer dan driekwart van het totale areaal in de grond zit, lopen onze zuiderburen nog verder achter met aardappelpoten. Ook daar weerhoudt neerslag de telers ervan het land op te gaan. In het pootoverzicht dat Aviko Potato wekelijks publiceert, is goed te zien dat in België de minste voortgang is geboekt van de EU-4. Aviko schat het gepote areaal op 'slechts' 40% in België, waarbij er nauwelijks progressie is geboekt met een week eerder. 

Ilse Eeckhout, teamleider aardappelen bij het Belgische Viaverda (fusie van verschillende Belgische proefcentra), vertelt dat er de laatste week inderdaad nauwelijks voortgang is geboekt. Zij namen zelf als Viaverda ook een enquête af onder Vlaamse telers, waaruit voortkwam dat er slechts 46% gepoot was. "Onze enquête werd gesloten op 21 mei. We hebben wel wat droge dagen gehad na het sluiten van de enquête dus het percentage ligt wel iets hoger nu. Ik denk dat net iets over de helft van het areaal nu in de grond zit. Maar ook afgelopen week hebben we weer veel regen gehad, dus het schiet niet echt op."

Volgens Eeckhout viel in het noordoosten dan wel de meeste neerslag, maar ook in de provincies West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen (grootste aardappelteeltgebied) is de achterstand in aardappelpoten groot. In West-Vlaanderen is volgens de peiling 38% van het geschatte aardappelareaal uitgeplant en in Vlaams-Brabant kon men nog maar 36% uitplanten. Ook de komende dagen geven ze - net als in Nederland - weer regen op.

Stand van zaken Duitsland en Frankrijk
In Frankrijk en Duitsland is het aardappelpoten verder gevorderd, hoewel zeker nog niet afgerond. Dat is ook terug te zien in de cijfers van Aviko. In Frankrijk konden sommige telers weer het land, maar voorkomt ook hier de neerslag dat het poten eindelijk afgerond kan worden. In Duitsland is de pootvoortgang wisselend. Het gros van teeltgebieden is klaar, maar de gebieden in West-Duitsland - die grenzen aan Nederland en België - lopen tegen dezelfde moeilijkheden aan, aldus Ferdinand Buffen, directeur bij het Duitse aardappelhandelshuis Weuthen. "In ons gebied moet de laatste 20% nog geplant worden. En bij onze telers in Brabant en Limburg moet er nog 30% worden geplant. Ook hebben we een ander probleem. In percelen die wel geplant zijn, hebben we problemen met verrotte aardappelen. In deze streken is de situatie niet anders dan die in Brabant en Limburg van Nederland." Buffen geeft aan dat de aardappelen geplant worden zodra het kan met, ook al breekt juni aan. Hierbij doelt hij op het nog altijd hoge saldo dat de aardappelteelt kan opleveren vergeleken andere gewassen.

Matige omstandigheden en verrotte poters
Ook bij de wel gepote percelen houdt het in sommige gebieden niet over dit groeiseizoen. Iedereen heeft het wel voorbij zien komen de afgelopen weken: Het water staat tot aan de bovenkant van de aardappelruggen en de grond is volledig verzadigd. De hevige buien zijn plaatselijk, maar de verschillende gebieden beslaan een behoorlijke oppervlakte. Alles bij elkaar opgeteld tikt de neerslag behoorlijk aan. Inmiddels is wel duidelijk dat een deel van de pootaardappelen verstikt is geraakt en al aan het rotten is. Het gaat vaak om laagtes en kopakkers, maar helaas worden ook in hele delen van een aardappelperceel verrotte poters aangetroffen. Ook het aanfrezen is veel telers op de zware gronden de afgelopen tijd niet gelukt en inmiddels staan planten al een tijdje boven.
 

Pootgoed heeft de 150 mm neerslag in mei niet overleefd ook al was het water binnen 12 uur van land. pic.twitter.com/Zo9QMBOR4z

— Frank Kuijpers (@FrankPKuijpers) May 27, 2024

Met de huidige temperatuur en de hoeveelheid vocht groeit het gewas ontzettend hard. En naast de plant is er nog een die goed gedijd onder deze omstandigheden en dat is phytophthora. Met de eerste phytophthora vondsten is de situatie zorgwekkend. Dat meldde BO-Akkerbouw afgelopen weekeinde. Zij gaven aan dat er verspreid door Nederland al meerdere aantastingen zijn aangetroffen. 

Ook het (gesneden) pootgoed komt het late poten niet ten goede. Naast dat gesneden pootgoed minder goed tegen de natte omstandigheden in de grond kan, gaat ook de kwaliteit hard achteruit voor de partijen die al weken geleden zijn gesneden. Ook na het herhaald afkiemen wordt de potentie minder, zeker wanneer de partijen al langere tijd op temperatuur zijn gebracht.