Barstjes ontstaan in de Europese fritesafzet

Exportcijfers voor diepgevroren frites over december 2023 tonen het complete plaatje voor het jaar 2023 en de export vanuit de EU-27. Deze data is afkomstig uit het geharmoniseerd handelssysteem. In de laatste maand van het jaar nam de uitvoer met ruim 17% af ten opzichte van november en 8% in vergelijking met een jaar geleden. Een volume van 162.000 ton is sinds het uitbreken van de coronacrisis niet meer gezien.

Hoge prijzen houden stand
Ondanks dat kopers over bijna de hele linie minder Europese frites af hebben genomen wisten de exporteurs hun prijsniveaus wel hoog te houden. De gemiddelde fritesprijs van €1.256 per ton is slechts 2% minder dan in november het geval was en iets meer dan een jaar eerder. Toen kwam de prijs op €1.234 uit. Over een periode van twaalf maanden ligt de prijs een derde hoger dan in het jaar ervoor.

Per afzetmarkt wisselen de betaalde prijzen wel wat. De grootste koper – landen in het Midden-Oosten – betaalden 4,5% per ton. Naar andere Europese landen, Azië en Australië stegen de prijzen nog wel, met 8% tot 14%.

Zelfde volume, fors meer omzet
Over heel 2023 hebben landen in de EU-27 gezamenlijk 2,09 miljoen ton diepgevroren frites geëxporteerd. Dat is vergelijkbaar met 2022, toen slechts 12.500 ton meer werd uitgevoerd. Gezien alle uitdagingen rondom de beschikbaarheid van aardappelen zijn dat bewonderenswaardige cijfers te noemen. Financieel gezien hebben de verwerkers het zeer goed gedaan. De totale exportwaarde ligt op €2,66 miljard en dat is bijna een derde meer dan een jaar eerder.

De Europese fritessector is alle crisissen duidelijk te boven. In vergelijking met het vorige 'normale' jaar 2019 is het afgezette volume met een vijfde toegenomen en de waarde maar liefst verdubbeld. Er wordt fors meer verdiend aan een ton frites dan voor de coronapandemie het geval was. Simpel gezegd is het frietje als winnaar uit de bus gekomen tijdens en na de pandemie, bij voedselinflatie en andere factoren die meespelen. Dit heeft onder andere te maken met de prijs van het product – ten opzichte van andere gerechten op je bord – en de opkomst van thuisbezorgmaaltijden en diensten die dit faciliteren.

Gemis van Rusland en China niet gevoeld
Een monstergroei in volume en omzet vanuit de EU is mede mogelijk gemaakt door de Verenigde Staten. Enerzijds omdat juist dit land steken liet vallen op de wereldmarkt. Anderzijds omdat het zelf een grote vraagmarkt werd. Ook andere werelddelen namen meer frites af. De verkoop naar Rusland is nog maar een schim van wat het in 2019 was (90% reductie), maar fabrieken merken daar amper wat van. Ook de verkoop naar China is met dik 60% behoorlijk gedaald. Vooral omdat de lokale productie daar meer vorm heeft gekregen. Daarom is het land zelfs in staat om frites te exporteren.

België blijft goed draaien
Gedetailleerde cijfers over de EU-5 zijn nog niet bekendgemaakt over december. De cijfers over november laten een stevige groei zien, al is het vooral Nederland dat opvalt. Enerzijds omdat ons land de hoogste fritesprijs van de EU-5 kent. Anderzijds omdat het geëxporteerde volume licht daalt. Dit in vergelijking tot België, dat over een heel jaar zijn export met 3% zag groeien.

Zoals gezegd wordt het restant van seizoen 2023/24 interessant voor de fritessector. Komt inderdaad de klad in de uitvoer en neemt het prijsniveau gas terug. Of hebben fabrieken niet voldoende aardappelen om aan alle vraag te voldoen. In Noord-Amerika is een soortgelijk beeld zichtbaar, maar daar is de aardappelstroom geen beperking.