Oorlogsimpact beroert ook Israëlische aardappelteelt

In Israël worden volgens overheidscijfers op ongeveer 16.000 hectare aardappelen verbouwd op jaarbasis. Het land kent twee oogsten per jaar, waarin in het 'zomerseizoen' pootgoed wordt vermeerderd voor de winterteelt. Van dit areaal ligt 6.000 hectare in het gebied waar Hamas zijn aanvallen uitvoert en waar het conflict op 7 oktober begon.

Per jaar wordt zo'n 490.000 ton aardappelen geproduceerd. 225.000 ton blijft in eigen land, terwijl 155.000 wordt geëxporteerd. Afgelopen seizoen was dat zelfs 200.000 ton door een dramatisch slecht groeiseizoen in Spanje. Ook de uitvoer van wortelen nam toe, van 15.000 tot 50.000 ton. De helft van de totale groente-export van Israël bestaat uit aardappelen.

Poten wel gestart
Ondanks dat de belangrijkste teeltgebieden, onder andere in de Negev-woestijn, slechts 25 kilometer van de grens met Gaza liggen, heeft het Israëlisch ministerie van Landbouw half oktober boeren toestemming gegeven om aardappelen te poten. Niet alle teeltgebieden zijn momenteel bereikbaar omdat deze deels in verboden militaire zones liggen. Het pootseizoen loopt normaal gesproken van half september tot eind oktober waarna aan het begin van het nieuwe jaar met de oogst wordt gestart.

Het probleem zit hem niet alleen in het poten. Aan arbeid is een groot tekort op de bedrijven, die daarvoor sterk afhankelijk zijn van arbeidsmigranten. Hoofdzakelijk gaat het om werkers uit Thailand, die het land nu ontvlucht zijn. Onderhoud is niet uitgevoerd en beregening kan niet plaatsvinden. Een deel van het pootgoed, dat gespecialiseerde bedrijven zelf vermeerderen, is naar andere (minder geschikte) teeltgebieden verhuisd. De oorlogsimpact op de aardappelteelt van 2023/24 is daarmee wel verkleind.

Meer aardappelen in eigen land
In het land zijn groentes, waaronder aardappelen, sowieso moeilijk verkrijgbaar voor de lokale bevolking. Israëlische exporteurs hebben in recente maanden nog aardappelen naar Europa verscheept waardoor de voorraden klein zijn. Daartegenover staat dat de aardappel een relatief makkelijk groentegewas is om te verbouwen. Insiders houden er rekening mee dat er een groter aandeel aardappelen in eigen land blijft om de bevolking te voeden.

Hoe groot de impact gaat zijn op het komend exportseizoen is moeilijk te zeggen. Insiders gaan uit van 10% tot 20% minder uitvoer dan gebruikelijk. Niet eens zozeer door minder hectares aardappelen, maar vooral door een gebrek aan arbeid en meer vraag op de binnenlandse markt.

Pootgoedvoorziening
Voor Nederland speelt ook de export van pootaardappelen mee. Israël is een belangrijke koper van uitgangsmateriaal en ook dat kan in het gedrang komen. Daarbij moet wel worden gezegd dat de havens bereikbaar zijn en de teeltgebieden voor deze aardappelgewassen niet in de nabijheid van de Gazastrook liggen. In 2022 exporteerde Nederland bijna 15.000 ton pootgoed naar Israël. Dat is vergelijkbaar met 2021. Het vijfjarig gemiddelde bedraagt 14.873 ton.