Fors grotere oogst heeft nu al impact op 2024 in VS

In 2018 kende de VS voor het laatst een aardappeloogst boven de 20 miljoen ton. In de vier jaren daarna lukte dat keer op keer niet. Tegenvallende opbrengsten, een markt in malaise door de coronapandemie en een krimpend areaal hebben daarvoor gezorgd. 2023 tapt uit een ander vaatje. De opbrengst zit nog altijd niet op de 20 miljoen ton, maar komt wel dichtbij. Verwerkers hebben met argusogen toegezien hoe hun exportaandeel door de Europese fabrieken is overgenomen. Ook zijn steeds meer frites naar de VS zelf geëxporteerd. Dit jaar ligt dat anders. De eerste signalen daarvoor zijn nu zichtbaar.

9,5% meer aardappelen
Eerst over de oogst van 2023, die inmiddels goed op weg is. Officiële cijfers van het landbouwministerie USDA worden pas veel later gepubliceerd. We moeten het daarom doen met schattingen van insiders. Die komen op een totaal aardappelvolume van omgerekend 19,8 miljoen ton. Dat is een stijging van 9,5% ten opzichte van vorig jaar.

Drijvende krachten achter deze stijging zijn de aardappelstaten Washington en Idaho. Niet alleen werden daar fors meer hectares geplant, de opbrengsten liggen er ook op een hoog niveau. Voor Washington wordt een plus van ruim 5% geschat. In Idaho worden ruim een vijfde meer aardappelen gerooid. De grootste absolute daling zien we in de staat Maine.

Bovengemiddelde opbrengst
De aardappeloogst is in bijna alle teeltgebieden deze zomer en herfst vlot verlopen dankzij gunstige weersomstandigheden. Naar verwachting worden de rooiwerkzaamheden deze maand afgerond. De geschatte hectare opbrengst komt gemiddeld uit op 52 ton per hectare. Dat is 4 ton meer dan het twintig jarig gemiddelde.

Aardappeltelers in Idaho stevenen af op de grootste oogst ooit in de staat. Het areaal groeide maar liefst met 14.000 hectare en de opbrengsten liggen hoger. Samen met een bovengemiddelde hectare opbrengst resulteert dat in 6,7 miljoen ton aardappelen en dat is 1,25 miljoen ton meer dan vorig jaar werd gerooid. Recente regenval heeft de oogst wat vertraagd in de staat, die verder vlot is verlopen.

In Washington gaat het eveneens snel met de aardappeloogst, in het belangrijkste teeltgebied Columbia Basin. Opvallend genoeg gaat het USDA uit van een daling van het areaal, terwijl insiders juist rekenen op een plus. De hectare opbrengsten liggen wel behoorlijk bovengemiddeld, waardoor de geschatte totale opbrengst met 230.000 ton stijgt ten opzichte van 2022, tot 4,5 miljoen ton.

Contractvolume daalt in 2024
De inzet van aardappelverwerkers om over meer grondstof te beschikken is in deze staten meer dan gelukt. Er zijn ruim voldoende (frites)aardappelen beschikbaar. Daarnaast hebben akkerbouwers meer vrije aardappelen gepoot in plaats van granen, luzerne of maïs waar vorig seizoen nog de voorkeur aan werd gegeven. Er is een vertraging ontstaan bij het af land leveren van deze vrije aardappelen vanwege het grote volume en een tekort aan opslagcapaciteit. Dit zet ook de prijs onder druk. Insiders melden dat één verwerker zijn telers al heeft laten weten het gecontracteerde aardappelvolume voor 2024 met 10% te laten dalen.

Voldoende aardappelen betekent voor Amerikaanse fabrieken dat zij ook meer frites kunnen leveren. In de exportcijfers over augustus is dit al voorzichtig zichtbaar. Het uitgevoerde fritesvolume was de op één na grootste dit jaar en bijna gelijk aan vorig jaar. Daarbij lag wel de prijs een vijfde hoger dan in diezelfde maand vorig jaar, op €1.577 per ton diepgevroren frites. Dat bedrag ligt nog een heel stuk boven de Europese frites, die tussen de €1.200 en €1.250 per ton schommelt. De export naar Azië liep deze zomer terug, terwijl die naar Zuid-Amerika juist groeide.

Import groeit, maar prijs trekt zware wissel
Misschien belangrijker voor de Nederlandse en Belgische fabrieken is de situatie in de VS zelf. In augustus nam de import van frites nog iets toe. In de 12 maanden tot en met die maand lag het geïmporteerde volume 9% hoger, op 1,45 miljoen ton frites. Canada neemt 85% van dit volume voor zijn rekening, gevolgd door België (12%) en Nederland. Duitsland heeft een klein maar groeiend marktaandeel. Wellicht opvallend is dat de een ton Canadese frites $1.355 Amerikaanse dollars kostte en die uit Duitsland slechts $4 duurder was! In een jaar tijd zijn de Europese frites tot wel een derde duurder geworden, wat ertoe heeft geresulteerd dat meer is teruggegrepen op frites uit Canada.