Weer bijzonder teeltseizoen voor Britse aardappeltelers

Met een aardappelproductie van slechts 4,8 miljoen ton is in 2022 in het VK slechts 140.000 ton aardappelen meer geoogst dan in het seizoen 2012. Toen werd de Britse aardappeloogst zwaar getroffen door overvloedige regenval, zo blijkt uit cijfers van het Britse ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken (Defra). Nu bracht hitte en droogte dus de kleinste aardappeloogst in tien jaar. Aardappeltelers aan de andere kant van het kanaal ervaren ook dit jaar een uitdagend groeiseizoen, enigszins vergelijkbaar als in ons land.

Net als in West-Europa kwam het voorjaar pas laat op gang. Door overvloedige neerslag liep het aardappelpoten in meerdere delen van het VK vertraging op. In de periode tijdens en na het poten volgde een langdurige periode van droogte, maar inmiddels is het er weer kletsnat. De teeltproblemen resulteren echter niet alleen in een lagere Britse aardappelopbrengst.

Areaal daalt met ruim 8%
Ondanks de hogere aardappelprijzen die in het seizoen 2022 uiteindelijk zijn gerealiseerd, is het areaal hoogstwaarschijnlijk flink gedaald dit jaar. Een deel vloeit voort uit een lagere beschikbaarheid van pootgoed, maar sowieso zijn ook minder consumptieaardappelen gepoot. Onafhankelijke cijfers zijn vooralsnog niet beschikbaar, doordat de Britse overheidsorganisatie AHDB (dat functioneerde als een soort productschap) hier mee is gestopt. Britse partijen in de aardappelketen melden dat het aardappelareaal in het VK de laatste jaren onder druk staat. Voor het lopende seizoen 2023 wordt het areaal geraamd op 102.000 hectare. Ter vergelijking: in 2020 was dit nog 117.500 en in 2022 circa 112.000 hectare.

Het vooruitzicht van de latere, ondergemiddelde oogst drukte de aardappelprijzen enkele weken terug nog eens extra omhoog tot meer dan €500 per ton eind juli. Een vergelijkbare situatie met dat van de aardappelmarkt in Europa in die periode.

Oude oogst de voorkeur
Anders dan in Europa verloopt de oogst van vroege aardappelen in het VK zeer moeizaam en komt het nauwelijks van of eigenlijk uit de grond. Het laat poten van de aardappelen en de neerslag van de laatste weken hebben niet geresulteerd in meevallende kilo-opbrengsten, melden Britse media. Daardoor is beschikbaar vroeg areaal beperkt. Kwaliteit is ook een aandachtspunt. Soms krijgt nog beschikbare oude oogst de voorkeur vanwege de zekerheid over de kwaliteit. Ook in Ierland is bovenstaande het geval. De Irish Farmers Association (IFA) gaf al enkele weken terug aan dat aanhoudende regenval voor problemen zorgt in het aardappelrooien, maar de vraag naar grondstof uitstekend is. De IFA verwacht dat een deel van de vroege aardappelen samen gaat vallen met de hoofdoogst door de late pootdata.

Maar niet overal verloopt de teelt ondermaats, integendeel zelfs. Diverse regio's stevenen af op een gemiddelde of zelfs bovengemiddelde opbrengsten, melden insiders. Dat maakt dat de opbrengsten in het VK zeer gevarieerd kunnen uitvallen, bevestigd ook het recente rapport van de IFA op 23 augustus. Inmiddels is het grootste deel van de aardappelen begonnen met afrijpen, maar een deel staat nog altijd in bloei. Het knolaantal is lager dan gemiddeld dit seizoen, zeker bij de niet geïrrigeerde percelen.

Zware last
De afgelopen weken zijn er door de aanhoudende neerslag wel veel kilo's bijgegroeid. Afgelopen juli is gemeten als natste julimaand sinds 2009, wat voor de groei van het aardappelgewas niet verkeerd is uitgepakt. De aanhoudende neerslag is voor veel telers ook een last. Er wordt - net als in Nederland - een aanzienlijke hoeveelheid phytophthora-uitbraken gemeld bij de Britse monitoringsdienst. Seizoen 2023 ligt daarmee op koers om in het rijtje te komen van jaren met zeer hoge infectiedruk. Dit resulteert ook in hogere kosten voor de telers om het aardappelgewas te beschermen. Het onstabiele weer met neerslag houdt ook de komende week nog aan, zo laten diverse weersverwachtingen zien.

Prognoses over opbrengsten zijn lastig. Voldoende vocht met gematigde temperaturen maken veel goed bij een aardappel, maar gelet op het gekrompen areaal, het lagere knolaantal en het uitdagende groeiseizoen ligt het voor de hand dat de aardappelopbrengst ondergemiddeld uitvalt. De krimp van het areaal van naar schatting 8% wordt niet goed gemaakt door hectare-opbrengsten en ook de oude oogst is nagenoeg op. De totale opbrengst kan zo maar dicht bij de tonnen van 2022 (4,8 miljoen ton) in de buurt komen.