Fritesfabrieken schieten als paddenstoelen uit de grond

Halverwege vorig jaar maakte Lamb Weston en McCain allebei bekend zich terug te trekken uit Rusland. Dit vanwege de oorlog in Oekraïne. Lamb Weston had een aandeel van 25% in de fabriek van Belaya Dacha in Lipetsk, die eind 2020 werd verworven. Bedoeling was dat de friteslijnen er begin dit jaar op volle toeren moesten draaien. Of dat schema is behaald, is onduidelijk. Wel melden Russische media dat voor 2024 een tweede friteslijn op de planning staat, die de verwerkingscapaciteit tot 450.000 ton moet brengen. Inmiddels heeft de faciliteit de naam Vee Fry meegekregen.

Nieuwe namen
Zo'n twee uur rijden van Lipetsk, in de oblast Voronezh, wordt ondertussen gewerkt aan een geheel nieuwe fritesfabriek. Dat meldt de Russische zakenkrant Kommersant. Volgens hun bronnen gaat het om het bedrijf 'Martin' dat de bouwplannen heeft onder de naam Domfri. Toevallig of niet, er is ook een Amerikaans aardappelsnackbedrijf genaamd Martin. De kans dat dit bedrijf betrokken is bij de plannen is op z'n zachtst gezegd onwaarschijnlijk.

De nieuwe fabriek – waarvoor 1,5 miljard roebel (zo'n €18,6 miljoen) is uitgetrokken – moet 30.000 ton frites, wedges en wafeltjes gaan produceren. In 2025 staat de eerste productie gepland en twee jaar later moet de volledige capaciteit benut zijn. Al sinds vorig jaar september werkt het bedrijf aan de plannen die werden opgestart nadat internationale spelers vertrokken.

Frites uit Kaliningrad
Ook in de Russische exclave Kaliningrad liggen concrete plannen op tafel voor een fritesfabriek. Die moet volgens initiatiefnemer Atlantis Group 120.000 ton frites kunnen produceren. Atlantis is vooral bekend als producent van visproducten, maar verwerkt ook pluimveevlees en andere producten. Het bedrijf is in Indiase handen en exporteert ook veel naar Aziatische landen.

De fabriek maakt deel uit van een veel grotere investering die Atlantis doet. In totaal gaat het om 11 miljard roebel (€137 miljoen) verdeeld over vier projecten met fabrieken waarin naast aardappelen zuivelproducten, pluimveevlees en reststromen uit de bakkerij worden verwerkt. Kaliningrad ziet voor zichzelf een glansrol weggelegd omdat het gebied bij uitstek geschikt is voor de aardappelteelt. De ligging aan de Baltische zee is niet alleen gunstig voor de export maar ook voor de groeiomstandigheden.

McDonald's opvolger doet goede zaken
De frites die op termijn uit de fabriek komt rollen moet zijn weg vinden naar de Russische fastfoodketen Vkusno & tochka (vrij vertaald: smakelijk en dat is het). Toen McDonald's een jaar geleden besloot zich terug te trekken uit Rusland nam een lokale speler alle 875 restaurants over plus 25 filialen in Belarus. CEO Oleg Paroyev verhuisde mee naar de nieuwe Russische eigenaar PBO System van ondernemer Alexander Govor. De miljardair uit Siberië liet zich kort na de overname ontvallen dat hij het netwerk snel wil uitbreiden naar 1.000 filialen.

Ondanks gemopper over het kopiëren van de bekende McDonald's producten, kwaliteitsproblemen en een tekort aan frites zijn de Vkusno & tochka restaurants goed ontvangen in het land.

Bottleneck voor de Russische fastfoodmarkt blijft de productie van frites, die traditioneel uit West-Europa en Polen werden betrokken. Nu is dat vooral Turkije geworden. Afgelopen jaar nam Rusland plotsklaps 50.000 ton bevroren aardappelproducten af, waar dat volume voorheen bijna nul was. Ook Egypte doet fors meer zaken met Rusland, maar het gaat daarbij vooral om tafelaardappelen. Om de grote benodigde volumes tegemoet te komen kan het land niet anders dan zelf de fritesproductie (en aardappelteelt) professionaliseren. Daar werkt het land al jaren aan, maar de druk wordt nu nog eens extra opgevoerd.