Vroege aardappeloogst krijgt zware klappen

Dat Spaanse boeren een moeizaam seizoen hebben is in de media al breed uitgemeten. Vrijwel alle groentegewassen hebben te maken gehad met eerst een overschot aan neerslag en vervolgens droogte en vorst. Opbrengsten vallen lager uit en dat stuwt de prijzen omhoog. Ook in de Nederlandse supermarkten is dat goed merkbaar.

Vorstperiodes
Zuid-Spanje kreeg in januari en februari meermaals met flinke vorst te maken. Ook begin maart trad nog vorst op in het teeltgebied Cartagena. Dat zet het oogstmoment van de primeuraardappelen een kleine maand op achterstand, zo is de huidige verwachting. Landbouwminister Mae de la Concha belooft overheidssteun voor boeren die getroffen zijn door het slechte weer. Op het eiland Mallorca is de aardappeloogst sinds eind februari al bezig. De opbrengsten pakken duidelijk lager uit, eveneens door vorst. Tussen half januari en half februari was sprake van 14 vorstdagen. Het eiland exporteert op jaarbasis tussen de 12 en 13.000 ton primeuraardappelen, hoofdzakelijk naar het Verenigd Koninkrijk.

Een goede Europese vraag naar aardappelen zorgt niet voor grote verschuivingen in de Spaanse aardappelteelt. Dat is althans de huidige verwachting. Het is onzeker hoe het areaal in Castilië en León (Castilla y León) zich ontwikkelt. Dit is het belangrijkste aardappelteeltgebied. Insiders verwachten een reductie van de teelt, vooral bij tafelaardappelen. Ook de Spaanse industrie is op zoek naar meer aardappelen. Het late areaal met industrieaardappelen groeit daardoor waarschijnlijk.

Pootgoedexport halveert
Het areaal vroege en middenvroege aardappelen laat de grootste krimp zien. Insiders gaan uit van 5% tot 10% minder aardappelen. Pootgoedexportcijfers uit Nederland bevestigen dit beeld. In 2022 werd 21.750 ton geëxporteerd, tegenover 39.000 ton in 2021 en 43.500 ton in 2019. Daarmee is het volume gehalveerd in drie jaar tijd. Het areaal primeuraardappelen blijft volgens cijfers van het Spaanse landbouwministerie wel stabiel, met een kleine krimp tot bijna 3.000 hectare. Een groot deel daarvan wordt op Mallorca geteeld. Keerzijde van de vele regen die deze winter viel is wel dat waterbassins goed gevuld een nieuw teeltseizoen ingaan. Ook is de voorraad bodemvocht op peil.

Opbrengst niet eerder zo laag
Definitieve cijfers van het Spaanse landbouwministerie over 2022 laten zien dat de aardappeloogst niet eerder zo klein was. Van 63.500 hectare werd 1,93 miljoen hectare aardappelen gerooid. Dat is een daling van 7%. Vooral de late rassen (hoofdoogst) hebben door grote droogte met 11% minder gepresteerd. Ook het areaal hier met 4,5% het meeste gekrompen.

Het is lastig zeggen wat de impact van de vertraagde en kleinere Spaanse vroege aardappeloogst is op de markt in Nederland en elders in Europa. Mogelijk dat deze hierdoor een grotere vraag laat zien. Anderzijds kan een later startmoment ook voor een tijdelijk overaanbod zorgen wanneer veel volume tegelijk op de markt komt. In Noordwest-Europa is begin maart onder goede omstandigheden gepoot, maar de groeiomstandigheden zijn met de terugkeer van winterweer verre van ideaal te noemen.