'Teelt zetmeelaardappelen is niet vanzelfsprekend'

De prestatieprijs voor dit seizoen komt boven de doelstelling uit. Kijkt u als topman daarmee tevreden terug op het afgelopen seizoen?
"De prestatieprijs voor het seizoen 2021/22 bedraagt €98,56 per ton. Dat is een historisch hoge prijs en ligt boven de doelstelling van €93. Dat hebben we voor een deel kunnen realiseren door prijsverhogingen door te zetten naar onze klanten. Vrijwel alle grondstoffen zijn duurder geworden en in die beweging zijn we meegegaan. Ook onze strategie om ons zoveel mogelijk op markten te richten waarbij we met onze producten echt meer waarde voor de klanten kunnen realiseren, heeft daar aan bijgedragen. Daar komt bij dat de opbrengst per hectare van de aardappelen van de oogst 2021 bij de telers gemiddeld goed was. Voor onze leden hebben we zo een mooi resultaat kunnen neerzetten."

Tijd om achterover te leunen?
"Zeker niet! In gesprekken met onze leden hoor ik regelmatig dat de zetmeelaardappelen de kurk zijn waarop hun bedrijf drijft. Als Avebe realiseren we ons heel goed dat het geen vanzelfsprekendheid is dat dat zo blijft, zeker als je ziet hoe de markten in beweging zijn. De teeltkosten voor zetmeelaardappelen zijn enorm gestegen. Tegelijkertijd zien we dat de prijzen van tarwe, uien, fritesaardappelen en suikerbieten fors zijn gestegen. Er is concurrentie om een plek in het bouwplan. Telers hebben financieel interessante alternatieven naast de teelt van zetmeelaardappelen."

"Het verloop van dit seizoen speelt ook een rol in de afweging die telers maken. Door de droogte dit seizoen zijn de hectare-opbrengsten lager, die overigens erg verschillen per regio. Er komen ook relatief veel problemen met de bewaarbaarheid van de aardappelen naar boven. Dit zien we vooral in Duitsland. In samenspraak tussen de buitendienst en telers kunnen we dat wel goed opvangen door de partijen die geen bewaarproblemen hebben naar achteren te schuiven en de probleempartijen eerder te verwerken."

"Naast het realiseren van een goede prijs voor de aardappelen voor onze leden is het belangrijk dat we voldoende aanvoer van zetmeelaardappelen hebben en houden. Dat krijgen we alleen voor elkaar als we de teelt voor onze leden rendabel houden en concurrerend met andere gewassen. De basisprijs voor het seizoen 2022/23 hebben we al met 20% verhoogd ten opzichte van vorig seizoen naar €78 per ton. Door de tot nu toe behaalde resultaten en positieve vooruitzichten, hebben we de basisprijs met €12 kunnen verhogen naar €90 per ton. Door de goede ontwikkelingen in de markt verwachten we dat de prestatieprijs op minimaal €115 uit zal komen. We werken er hard aan om de zetmeelaardappelteelt rendabel te houden voor onze telers en zoals Avebe verzekerd te blijven van voldoende aanvoer van grondstof."

Avebe werkt aan een marktgerichte duurzame aardappelteelt. Gaan jullie daarmee niet te veel op de stoel van de teler zitten?
"Nee, en dat is ook zeker niet de bedoeling. Onze telers moeten vrij zijn en hun eigen keuzes blijven maken. We kunnen telers wel mogelijkheden aandragen om te verduurzamen. Een goed voorbeeld daarvan is de samenwerking die we vorig jaar zijn aangegaan met veredelingsbedrijf Solynta. Daarmee kunnen we sturen op rassen met resistenties tegen ziektes, tolerantie tegen droogte of rassen die minder stikstof nodig hebben."

"Als een ras in de proeven goed presteert stapt een teler niet zomaar over, daar ben ik inmiddels achter. De teler wil eerst in de praktijk zien dat een nieuw ras op zijn bedrijf en op zijn grond het daadwerkelijk goed doet. Telers wisselen onderling ervaringen uit over de prestaties van een ras en aan de resultaten bij de buurman wordt waarde gehecht. Door onder andere het organiseren van veld- en demodagen proberen we deze uitwisseling van kennis en ervaringen te stimuleren."

In Gasselternijveen en Ter Apelkanaal zijn elektrische ketels geplaatst. Is dat een gouden greep geweest gezien de ontwikkelingen op de gasmarkt het afgelopen halfjaar?
"Dat is wel heel erg kort door de bocht. De elektrische ketels zijn geplaatst omdat we minder afhankelijk willen zijn van fossiele brandstoffen en onze footprint willen verkleinen. Voor de opwekking van de elektriciteit willen we zoveel mogelijk gebruik maken van groene stroom. De elektrificatie van de fabrieken is onderdeel van onze duurzame strategie. De gasprijs is sterk gestegen, maar ook de elektriciteitsprijs is door het dak gegaan. Een voordeel van de elektrische ketels is wel dat we die flexibel kunnen inzetten op momenten dat de stroomprijs relatief laag is."

De agrarische sector ligt vanuit verschillende kanten onder vuur denk aan stikstof, het 7^e Actieplan nitraatrichtlijn en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Hoe staat Avebe in die discussies?
"Het creëert vooral veel onduidelijkheid en onzekerheid voor onze telers. De politiek moet veel meer integraal naar verduurzaming in de keten kijken. En dat vertellen we ze ook. Een maatregel die misschien gunstig is voor de waterkwaliteit kan negatief uitpakken voor de vastlegging van CO2. Het is belangrijk dat nieuwe wet- en regelgeving goed onderbouwd zijn en integraal is bekeken. Neem als voorbeeld de lijst wintergewassen. Zetmeelaardappelen stonden daar in eerste instantie niet op, terwijl we konden aantonen dat een afrijpend gewas zetmeelaardappelen na 1 oktober meer stikstof bindt dan een vanggewas na 1 oktober kan vastleggen. We hebben wel hemel en aarde moeten bewegen het ministerie daarvan te overtuigen."

"Wij zijn niet het probleem, maar juist onderdeel van de oplossing. Vanuit de politiek wordt aangestuurd op een meer plantaardige economie. Avebe is een partij die alternatieven in huis heeft, bijvoorbeeld voor producten die nu uit de petrochemie komen of grondstoffen voor plantaardig vlees of zuivel. Avebe is de grootste producent van plantaardig eiwit in Nederland. En we hebben daar niet één hectare extra voor nodig. De aardappelen die voor onze producten geteeld worden gaan niet ten koste van tropische regenwoud. Dat proberen we voor het voetlicht te brengen en zou nog breder bekend moeten worden. We hebben een goed en toekomstbestendig verhaal te vertellen."