Snappen we de huidige aardappelmarkt nog?

Dat verklaart ook dat er in België en Frankrijk, waar de laatste twaalf maanden een verwerkingsrecord is gevestigd, nog altijd tot €25 per 100 kilo voor Fontane wordt betaald en ook genoteerd. Voor Innovator is dat zelfs €26. In Duitsland en in minder mate Nederland is er duidelijk sprake van een ander prijsniveau. De Duitse REKA noteerde vrijdag 21 oktober slechts €22 per 100 kilo en €23 voor Innovator. Dat is een forse daling van €2 ten opzichte van een week eerder. In Nederland echter is een echt lagere marktprijs nog niet terug te zien. Althans, als je naar het PAT overzicht kijkt met Ivory Russet voor directe levering voor €26 per 100 kilo en Fontane voor €25. Overigens zijn ook partijen Fontane ingebracht voor €22 en €23 voor levering november. Dat laatste geeft aan dat er geen sprake is van een stijgende lijn richting het einde van het jaar.

Markt geeft opgeklopt gevoel
De actuele markt geeft een beetje een opgeklopt gevoel. De Nederlandse en Duitse verwerkers nemen een duidelijk afwachtende houding aan. Verder zijn er duidelijk signalen dat sommige partijen flink achterliggen met het ophalen van de aardappelen. Dit alles komt de stemming zeker niet ten goede, getuige ook de flinke duikeling van de termijnmarkt van het april 2023 contract van €26 begin vorige week (week 41) naar bijna €23 halverwege week 42. De slotstand van vrijdag 21 oktober kwam uit op €24,20. Het feit dat de termijnmarkt zo pover staat genoteerd, zegt wat over de bereidwilligheid van de kopers om zaken te doen voor de eerste maanden van 2023. Normaliter wordt er met de start van het bewaarseizoen wel getenderd, maar daarvan is vandaag de dag niet of nauwelijks sprake. Om die reden zoeken partijen de zekerheid op de termijnmarkt, ook al lijkt de prijsnotering aan de magere kant.

Kortom, de termijnmarkt lijkt de enige koper en daarmee een vluchtheuvel te zijn richting het voorjaar. Kopers in Nederland en Duitsland geven blijkbaar niet thuis. Het zijn vooral de Belgische verwerkers die zo geruisloos mogelijk de grondstofbehoefte invullen, maar dat doen in een gebied met een qua transport acceptabele afstand. De transportkosten zijn de laatste tijd de pan uitgerezen. Daardoor is het rijden van aardappelen uit het midden of noorden van Nederland naar België of Frankrijk dusdanig prijzig geworden dat één-en-ander niet uit kan, met een actuele Belgapom franco prijs van €26,50 per 100 kilo.

Vloeit groot deel van risico naar de teler
De verwachting de komende periode is dat de markt nog verder onder druk komt te staan. Ten eerste door aanbod in met name Zuidwest-Nederland van partijen die door rot moeilijk te bewaren zijn. Ten tweede omdat de teler zorgen heeft over de kosten (onder anderen energie) en snel geneigd is aanbod te geven. Geld is nodig naar het komende oogstjaar toe en een misser mag niet gebeuren. In die zin ontstaat er alweer een aparte dynamiek naar seizoen 2023/2024. De contractprijzen gaan onherroepelijk verder stijgen, maar tot welk prijsniveau? De termijnmarkt notering april 2024 noteert actueel al €22, wat best bijzonder is gelet op de notering huidige oogst (april 2023) op €24 en wat er qua groeiseizoen achter ons ligt.

Wat wordt de insteek van de verwerkers voor komend seizoen? Hogere contractprijzen, dat sowieso, maar hoe hoog en aan welk volume verbonden? Uiteindelijk, dat blijkt ook dit seizoen weer, vloeit een groot deel van het risico terug naar de telers. Voor de toekomst zijn constructies nodig die de risicopositie van de telers verkleinen. Niet alleen voor het belang van de teler, maar ook dat van de verwerkers. Zij hebben immers grondstof nodig en dus moet de marge beter worden verdeeld.