Zijn aardappelen op contract een veilige optie?

Telersvereniging POC neemt het voortouw en krijgt bijval van onder meer VTA en NAV om telers te verenigen en gezamenlijk de onderhandelingspositie te verbeteren tegenover de verwerkende industrie. Vanuit een kostprijs-plus-benadering is het logisch om deze weg te bewandelen. De redenen waarom een ondernemer ervoor zou kiezen wel of niet op contract te telen blijven daarbij alleen onderbelicht.

De keuze voor de teelt van (een deel van) de aardappelen op contract is onderdeel van de afzetstrategie van de ondernemer. De teler en verwerker zijn voor de start van het seizoen al verzekerd van een vastgestelde hoeveelheid aardappelen tegen een vooraf bepaalde prijs. Daarmee vormen contracten zowel voor de leverancier als afnemer een instrument om risico's af te dekken. De waarde van dit instrument als onderdeel van risicobeheersingsstrategie voor de teler is in 2020 en 2021 bewezen, toen zowel de prijs van als de vraag naar aardappelen instortte.

Is vraaguitval het grootste risico?
Vanuit de telers geredeneerd is de vraag te rechtvaardigen of bij de huidige ontwikkelingen op de aardappelmarkt in brede zin het risico voor het komende seizoen niet meer aan de voorkant zit, bij de inputkosten. De grondstoffenmarkten zijn op drift geraakt in het laatste jaar. Daardoor zijn voor onder meer kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen flink in prijs gestegen, nog los van (verwachte) problemen met levering en het uitgedunde middelenpakket. Met een te verwachte kostprijsberekening (de daadwerkelijke kostprijs is pas achteraf te berekenen) of de uitwerking van verschillende scenario's is een inschatting te maken van de kosten voor het komende seizoen. Daarbij zijn, hoe je het wendt of keert, veel onzekerheden. De onzekerheden rondom de teelt - wordt het een nat of een droog jaar, hoge of lage ziektedruk, enzovoort - komen voor een belangrijk deel op het bordje van de teler.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld een pool - waar vraag en aanbod tijdens het seizoen een dominantere rol spelen bij de prijsvorming - moeten deze risico's bij contractteelt van te voren ingecalculeerd worden. Voor het komende seizoen waarbij juist de inputkosten van de teelt een zeer grote onzekere factor vormen, kun je de vraag stellen of aardappelen op contract geen schijnzekerheid bieden.