Belgische verwerkers zetten toon met contracten

Dat er een moment komt dat de verwerkers met de billen bloot zullen moeten staat als een paal boven water, maar of ze de 'koers' van Agristo gaan varen, valt nog te bezien. Het signaal met name van de Nederlandse verwerkers is dat de doorgevoerde contractprijsverhoging wel pittig gevonden worden, met voor het grootste ras Fontane (let op 35 mm op!) een start in week 35 van €12,25 per 100 kilo oplopend naar dik €18,00 in april. Overigens is Clarebout zo net voor de jaarwisseling ook met zijn contractprijzen naar buiten getreden. Voor bijvoorbeeld Fontane lopen die op van €12,50 per 100 kilo voor week 37 naar €20,50 in de eerste helft van juni 2023.

Andere contracten in België en Nederland
De Belgische verwerkers zitten anders in de wedstrijd als het over aardappelen inkopen gaat. Het contracteren betreft over het algemeen tonnen per hectare waardoor een teler voor zichzelf een inschatting moet maken of hij daadwerkelijk het volume ook gaat oogsten. Blijkt achteraf de oogst tegen te vallen, zoals dat het geval was in oogstjaar 2018 maar ook 2020, dan kan dat voor de teler negatief uitpakken. De verwerker moet immers aardappelen bijkopen wat dan gebeurt op kosten van de 'leverancier'. Met dergelijke constructies wordt in Nederland niet gewerkt wat, qua managen van het risico, in het voordeel werkt van teler. De zogenaamde overmacht clausule gaat in werking als er om gegronde reden niet aan de verplichtingen kan worden voldaan.

Door de Belgische verwerkers wordt in tegenstelling tot de Nederlanders niet echt gesproken over het fenomeen 'meeleveraardappelen'. Wil een teler buiten het afgesproken contractvolume aardappelen verkopen dan is hij daarin vrij om te handelen. Praktijk is wel dat dit deel van de aardappelen ook vaak richting de vaste afnemer gaat. Dat deel wordt dan over het algemeen afgerekend op de Belgapomnotering, die overigens door de verwerkers wekelijks zelf op het bord wordt gezet.

Marktprijs mee lever aardappelen
Feit is dat door de jaren heen de werking van de vrije markt is afgenomen. De aardappelhandel in de West-Europese landen is nog een beperkte factor in de keten, zodat telers in veel gevallen direct zakendoen met de verwerker. Het tot een prijs komen is in een groot deel van het seizoen geen spannende aangelegenheid meer. De verschillende beursnoteringen in landen als Duitsland (Reka), Nederland (PotatoNL) en België (Belgapom en PCA/Fiwap) worden als leidraad genomen maar door het gebrek aan 'echt' vrij te verhandelen aardappelen is een en ander redelijk voorspelbaar geworden qua marktprijsontwikkeling. Een rondje langs de velden (lees: telers) leert dan men deze ontwikkeling qua voorspelbaarheid en rekbaarheid van de marktprijs goed in beeld heeft en dat dit het vertrouwen in de aardappelteelt als het om het rendement per hectare gaat niet ten goede komt.

Het is dan ook interessant te volgen wat het areaal in de EU-4 landen in 2022 zal gaan doen. Met andere woorden: worden de contractprijzen voldoende omhoog geschroefd om het areaal mee te laten groeien met de behoefte van de verwerkers of wordt het risico van de aardappelteelt te groot ervaren op basis van de vastprijscontracten in combinatie van hoe de marktprijs van het overige deel van de aardappelen wordt vastgesteld.