Gebaseerd op cijfers uit de eerste voorraadmeting voor consumptieaardappelen van VTA kan geconcludeerd worden dat de opbrengsten lager uitvallen dan eerder gedacht. De schuren zijn leger en vooral aan vrije aardappelen ontbreekt het. Wat betekent dit voor de marktkansen op lange termijn?
Onder een vaste groep VTA-leden is half november de eerste van drie voorraadinventarisaties uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de voorraad consumptieaardappelen 15% onder het niveau van oogstjaar 2020 ligt. Ook ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde is de voorraad 11% kleiner.
Opbrengst lager
VTA-leden schatten in september hun gemiddelde opbrengst nog op 49,7 ton per hectare. Op basis van de voorraadinventarisatie komt dit cijfer op 48,5 ton netto uit. Er is een grote spreiding onder de hectareopbrengsten. Die loopt van 34 tot 64 ton per hectare. Globaal zegt VTA dat de opbrengsten 5% lager uitvallen ten opzichte van vorig jaar. Omdat ook het areaal met 6,5% is afgenomen, komt de totale oogst 11% lager uit dan vorig seizoen en 10,5% lager dan het vijfjarig gemiddelde.
Minder afgeleverd, meer verkocht
Op 15 november was door de deelnemers 15% van hun aardappelen afgeleverd. In absolute tonnen is dat ruim 16% meer dan vorig seizoen en 5% minder dan het meerjarig gemiddelde. De absolute voorraad resterend in opslag ligt eveneens lager: 15% (ten opzichte van vorig seizoen) en 11% (vijfjarig gemiddelde).
Van de totale voorraad is 65% verkocht. Vorig jaar was dat 57%. De vrije voorraad komt daarmee beneden gemiddeld uit. Tel je het percentage verkocht en geleverd op dan blijft 30% van de consumptieaardappelen bij VTA-leden vrij. Normaal is dat zo'n 40%. Half februari volgt de volgende inventarisatieronde.
Positief voor fysieke markt
Wat betekent dit voor de markt op lange termijn? In de huidige markt is reeds zichtbaar dat verwerkers proberen om aardappelen in handen te krijgen. Enkele fabrieken starten in deze periode - of begin volgend jaar - nieuwe verwerkingslijnen. Die hebben grondstof nodig. Kijkend naar de kleinere vrije voorraad in ons land én bij de Belgen dan zijn de marktkansen voor de langere termijn goed te noemen in de fysieke markt.
Bedenk daarbij dat de cijfers van VTA inmiddels een maand oud zijn (peildatum 15 november). In de periode tussen het meetmoment en nu zijn inkopers bezig geweest om meer vrije aardappelen in handen te krijgen, vooral van de premiumrassen. Krapte in de staart van het seizoen is daarmee een aannemelijk scenario. Het gedrag van fabrieken ondersteunt dit. Er is meer focus op vroege aardappelen.