Rusland stevent af op een tekort aan aardappelen

Rusland heeft al enkele jaren stevige ambities als het gaat om de aardappelverwerking. Het land wil zelfvoorzienend zijn en een dominantere rol spelen in de wereldwijde export van landbouwproducten. Frites vormen daarop geen uitzondering. In 2018 werd de eerste grootschalige fritesfabriek geopend in Lipetsk, zo'n 400 kilometer onder Moskou. Het betreft om een fabriek van Lamb Weston/Meijer (via een joint venture met Belaya Dacha Group) met een verwerkingscapaciteit van zo'n 200.000 ton aardappelen.

Groei binnenlandse productie
Afgelopen jaren stonden de investeringen in de Russische fritesproductie niet stil. Vorig jaar verwierf Lamb Weston/Meijer een meerderheidsbelang in de fabriek in Lipetsk en investeerde het €7,5 miljoen om de verwerkingssnelheid op te schroeven. Afgelopen juni kondigde het bedrijf aan nog eens €145 miljoen te investeren, zodat het ruim twee keer zoveel aardappelen kan verwerken. Ook McCain en landbouwbedrijf ZHAK meldden afgelopen jaren frites te produceren op Russische bodem. Laatstgenoemde zou eind 2022 haar fabriek openen.

In dat licht is het niet verrassend dat de Russen een 50% grotere fritesproductie voorzien komend jaar. Volgens de Russische organisatie Union of potato and vegetables market participants komt de productie dit jaar uit op 1 miljoen ton frites. Dit volume zou in 2022 doorgroeien naar 1,5 miljoen ton en in 2026 zou er zelfs al 3 miljoen ton frites geproduceerd worden in Rusland. Dat meldt het dagblad Kommersant.

Aardappeloogst valt opnieuw tegen
De grote vraag is of Russische aardappeltelers de uitbreiding van de productie kunnen bijbenen. Volgens het ministerie van Landbouw wordt er voldoende geanticipeerd en groeit de aardappelproductie. Zij rekent in 2022 op 7,2 miljoen ton aardappelen. Die opbrengst werd dit jaar ook voorspeld, op basis van een areaal van 470.000 hectare. Door de droogte vallen de opbrengst en sortering voor het tweede jaar op rij tegen. Marktexperts gaan ervan uit dat de oogst dit jaar blijft steken op 6,7 miljoen ton. Dat is zelfs nog iets minder dan de 6,8 miljoen ton in 2020.

Het is dus nog maar de vraag of de fritesfabrieken in Rusland komend jaar over voldoende grondstof kunnen beschikken. Eventuele tekorten moeten aangevuld worden met consumptieaardappelen uit het buitenland. Als Nederland en andere Europese landen daarvan willen profiteren, zal eerst de Russische importban opgeheven moeten worden. Sinds 2014 geldt een importverbod op een breed scala aan voedingsproducten, waaronder aardappelen. Het verbod geldt voor alle landen die sancties tegen Rusland hebben ingesteld of ondersteunen. Naast de Europese Unie zijn dat ook de Verenigde Staten, Canada, Australië en Oekraïne.

Fritesaanvoer vanuit de Europa daalt
Pootgoed is uitgezonderd van de importban, net als frites. Volgens gegevens van de douane haalden de Russen voor de coronacrisis bijna 100.000 ton verwerkte aardappelen uit het buitenland, met name uit Nederland. Ruim 91.000 ton kwam uit de Europese Unie. In 2020 zakte het Europese exportvolume naar ruim 74.000 ton. Dit jaar krabbelde de export weer op. In augustus (de meest recente cijfers) lag het volume wel iets onder dat van 2019..

Als de groei van de eigen fritesproductie volgens prognoses doorzet, dan kan de fritesexport vanuit de Europese Unie verder onder druk komen staan. Een en ander hangt samen met de consumptiegroei in Rusland. De afzet van frites wordt in Rusland wel als een belangrijk groeimarkt gezien. De verkoop via de detailhandel zou afgelopen jaar met 10% gegroeid zijn. Komend jaar – als de impact van de coronacrisis afneemt – moet blijken hoe de kaarten geschud zijn.