Fysieke en termijnmarkt aardappel lopen uit de pas

Het lijkt logisch wat er op de aardappelmarkt gebeurde deze week. Prijsdruk op de termijnmarkt vorige week werkt nu door in de fysieke notering. Dat speelt zeker een rol bij de bovenkant van de notering. Maar kijken we er met een kritisch oog naar, dan is er een ander mechanisme dat een minstens zo grote rol speelt bij de dalende fysieke notering.

Dwingend aanbod
Op de zandgronden in het oosten van Nederland zijn nog percelen te vinden waar de aardappelen in de grond zitten. Daarnaast liggen er aardappelen in niet vorstvrije (nood)cellen. Met verschillende weerberichten die (matige) nachtvorst voorspellen willen telers gauw van deze partijen af. Kopers weten dat en zakken wat met de prijs met de gedachte: ze komen toch wel. Zeker bij aardappelen in de grond hebben telers de keuze gemaakt dan toch maar te verkopen om de kosten van inschuren - voor zover ruimte beschikbaar is - dan maar in de eigen zak te houden.

Kijken we naar de ontwikkelingen in andere landen van de EU-4 dan valt op dat de recente ontwikkelingen rond corona daar niet of nauwelijks vat op de markt hebben. De Nederlandse inbreng voor de cash settlement zakte met ruim €1, maar de inbreng vanuit België en Frankrijk verblikte of verbloosde niet en Duitsland noteerde zelfs een klein plusje van €0,05. Zeker Duitsland is opvallend, omdat de regering daar over forse ingrepen praat om het aantal coronabesmettingen in te perken. De angst voor het coronavirus lijkt ondertussen ook op de termijnmarkt weg te ebben. Positieve berichten over goede verwerkingscijfers en een relatief kleine Belgische oogst krijgen weer wat meer de overhand.

Andere motieven
Op de achtergrond zullen ook andere belangen, vooral van de industrie, mee spelen. De termijnmarkt wordt deels als benchmark gebruikt voor de onderhandelingen bij de verkoop van frites. Een flink lagere notering kan daardoor ongunstig uitpakken voor de industrie, zeker nu er toch wel de nodige contracten naar voren zijn gehaald en men min of meer de gok neemt dat de nieuwe oogst volgend jaar tijdig beschikbaar zal zijn. Loopt dat anders dan zakken de aardappelprijzen nu wel weg, maar zou de industrie zich richting de tweede helft van het seizoen fors in de vingers snijden.

Na twee matige of slechte aardappeljaren heeft de industrie er belang bij de telers vast te houden. Verwerkers zijn erbij gebaat verzekerd te zijn van voldoende aanbod. De duurste grondstof blijft nog steeds: geen grondstof. Na jaren op rij van groei zijn verschillende partijen geschrokken van de krimp in het afgelopen seizoen. Verdere krimp van het areaal is een reële angst. Kijk daarvoor alleen maar naar de ontwikkelingen op de graanmarkt en de rap stijgende kostprijs van de aardappelteelt.

Voorschot op het nieuwe GLB
In Vlaanderen komt daar mogelijk nog een herziening van de regels rondom het GLB bij. Het departement Landbouw & Visserij maakte de afgelopen weken diverse documenten bekend rondom pre-ecoregelingen die in 2022 van kracht worden en mogelijk grote gevolgen krijgen voor bedrijven die veel land voor aardappelen los huren. Bij veel Belgische telers heerst angst dat er bijvoorbeeld een verplichting komt voor een bepaald aandeel van rustgewassen of groenbemesters waar telers met weinig eigen grond niet aan kunnen voldoen. Daarnaast lijken verhuurders voorzichtig met het aanbieden van grond, omdat ze ervan uit gaan dat 2022 wel eens als referentiejaar kan gaan gelden voor de vaststelling voor de verdeling van toeslagrechten in het nieuwe GLB dat in 2023 van kracht wordt.