Aardappeloogst start rustig, kwaliteit grote zorg

Afgelopen weekend is in de meeste delen van Nederland tussen de 20 en 40 millimeter neerslag gevallen. Vooral de kustgebieden kregen een hoeveelheid regen van betekenis te verwerken. Omdat de omstandigheden veelal erg droog waren en omdat de regen rustig viel, levert dit geen problemen op. Alleen in het zuidoosten en zuiden van Limburg viel nauwelijks regen. Het rooien van de hoofdoogst moet daar nog grotendeels beginnen. Akkerbouwers zijn nog de laatste uien aan het verwerken.

10% gerooid
Aviko Potato becijfert in zijn eerste rooivoortgang voor dit seizoen (week 39 tot en met vrijdag) dat nu 10% van het totaal areaal is geoogst. Vooral in Noord-Holland hebben boeren al een flink deel van de oogst binnen. Dit is een gebied in Nederland waar vaak de klappen vallen qua neerslag. Vroeg het land leeg, is hier het devies. In het oosten en zuiden moet de hoofdoogst nog hoegenaamd beginnen. Ook in Flevoland is nog weinig gerooid. In het zuidwesten ruim 10% naar schatting.

Het is vooral de kwaliteit die zorgen baart. En niet alleen in ons land. In de gehele EU-4 + Polen is sprake van forse kwaliteitsissues. Of het nu gaat om rotte knollen door phytophthora, holle harten, rot of vraatschade. Alle problemen die mogelijk zijn, worden gerapporteerd. Deze problemen zijn ook nog eens zeer rasafhankelijk. Met name Fontane en Agria springen eruit door het hoge percentage hol of knollen waarbij in het vruchtvlees een 'kruis' is te zien. Tot een kwart of meer van de partij is hierdoor geplaagd. Zowel bij grote als kleine sorteringen is het zichtbaar. Een ras dat er dit seizoen relatief goed doorheen fietst, is Challenger. Juist een aardappelen die de laatste jaren tegenviel. Voor Innovator ligt dat anders. Dit ras valt (opnieuw) bij de meeste bedrijven tegen, al zijn er wel grote verschillen tussen percelen merkbaar.

België: neerslag in het westen
De hoofdoogst moet bij onze zuiderburen nog bijna volledig beginnen. Aardappeltelers zijn nog druk met het af land leveren. Op de meeste plekken was het in september veel te droog om te rooien en beregenen is meestal geen optie. Het midden en westen heeft afgelopen weekend regen van betekenis gehad. Tussen de 25 en 40 millimeter. Hierdoor kan het rooien op veel plekken van start gaan, al is het afwachten op de regen van aanstaande woensdag.

Ook in België zijn de problemen met holle harten de grootste zorg. Vooral bij het ras Fontane. Toch zijn verwerkers niet bezwaard om ook deze partijen af te nemen. Het is inmiddels duidelijk dat aardappeloogst 2021 maar heel matigjes uitpakt. In combinatie met een toegenomen verwerken en recordbrekende fritesexport hebben fabrieken iedere aardappel nodig die ze kunnen bemachtigen.

Frankrijk: Rooivoortgang stijgt
Verder zuidelijk hebben aardappeltelers al meer gewassen uit de grond. Een kleine 15%, meldt Aviko Potato. Toch speelt droogte ook hier een rol, al is wel neerslag gevallen. Noord-Frankrijk – het grootste teeltgebied voor fritesaardappelen – moet nog goed en wel aan de oogst beginnen. Dat werd ook wel duidelijk voor wie de met modder overgoten wielerklassieker Parijs-Roubaix zondag heeft bekeken. Uit Frankrijk komen dezelfde geluiden aangaande de kwaliteit. Opbrengsten vallen er simpelweg tegen door een gebrek aan nagroei.

Duitsland: bewaaroogst op volle toeren
Aardappeltelers in Duitsland hebben de voorbije weken flink gas gegeven. Al 30% is volgens Aviko gerooid en ingeschuurd of af land geleverd. Op de zandgronden in Nedersaksen is al flink wat werk verzet. Akkerbouwers in Beieren hebben wel moeten wachten op regen en inmiddels ook ontvangen. Daardoor kan het rooien snel op gang komen. De kwaliteitsproblemen zijn vergelijkbaar met die elders in de EU-4. Vooral vraatschade is een probleem maar bijvoorbeeld ook groene knollen als gevolg van overmatige neerslag.

Polen: oogst heeft twee gezichten
De aardappeloogst in Polen is een bijzondere en een met twee gezichten. In het noorden is het gortdroog, waardoor de opbrengsten zwaar tegenvallen. Slechter nog dan in 2018 melden telers. Dit is desastreus nieuws voor zowel fritesaardappelen als de pootgoedsector, die bijna volledig langs de Oostzeekust is geclusterd. In het zuiden is juist overmatige neerslag gevallen deze zomer. De kwaliteitsproblemen zijn er dan ook groot. Rotte aardappelen door neerslag en phytophthora bijvoorbeeld, maar alles kom je tegen. Insiders houden hun hart vast voor het bewaarseizoen. Veel bedrijven hebben inmiddels koolzaad of tarwe gezaaid op percelen waar volgend jaar aardappelen moesten komen. Een combinatie van lage opbrengsten, slechte kwaliteit en aanhoudend lage contractprijzen heeft ze over de streep getrokken.

Verenigd Koninkrijk: geen personeelsprobleem
Voor de volledigheid vermelden we in dit overzicht ook de oogstvoortgang in het Verenigd Koninkrijk. Van alle grote Europese aardappellanden is dit land het verste gevorderd met de aardappeloogst. Er wordt dan ook volop beregend wanneer nodig om te kunnen rooien. Vooral van tafelaardappelen zijn de prijzen goed, afhankelijk van het ras. Het areaal en de opbrengst vallen namelijk kleiner uit. Het personeelsprobleem – dat ook de agrarische sector niet koud laat – treft de aardappelsector niet direct. Problemen met vrachtwagentransport zijn er naar verluidt niet. Wel is het voor bedrijven moeilijk om personeel te vinden, maar dat probleem speelt al heel het jaar.

Na woensdag verdwijnt de neerslag in West-Europa en keert een stabiel en koel weertype terug. 's Nachts blijven de temperaturen gunstig voor de oogst en wordt het niet echt koud. Ideale oogstomstandigheden dus. Blijft het droog, dan kan de grond alweer te snel opdrogen en het rooien bemoeilijken. Zeker in gebieden waar niet voldoende neerslag is gevallen afgelopen week. Naar schatting vordert de Europese aardappeloogst vlot, maar het zijn vooral de kwaliteitsissues die telers zorgen baart. Het wordt een spannend bewaarseizoen en bovendien een met torenhoge energieprijzen die de kosten – in combinatie met dure kiemremmers – nog eens verder laten toenemen. Aardappeltelers twijfelen aan de effectiviteit van hun MH-bespuiting waardoor we spannende maanden tegemoet gaan.