Biologische sector zet in op resistent aardappelrassen

Dat klinkt logisch en biedt ook voor gangbare telers kansen. De praktijk blijkt alleen weerbarstig. Bionext, de brancheorganisatie van de biologische sector, wijst vooral op de beperkte vraag naar resistente rassen op de Nederlandse markt, onder meer doordat de consument voor de bekende rasnamen kiest. Dat is een groot risico voor de boer, de aardappelen moeten immers wel worden verkocht. Daarom moet de vraag naar deze rassen worden gestimuleerd.

"Je kunt er niet vanuit gaan dat de consument vanzelf opeens biologische aardappels gaat kopen", zegt Michaël Wilde, directeur Bionext in een verklaring. "Er zijn in korte tijd 23 robuuste rassen ontwikkeld, een enorme overwinning voor de sector. Als we willen dat boeren deze rassen kunnen telen om ze te beschermen tegen het risico van phytophthora, moet ook aan de vraagzijde iets gebeuren. Er vanuit gaan dat de rassen vanzelf worden verkocht, werkt dus niet."

Resistenties beperkt houdbaar
De vraag vanuit de markt naar resistente rassen is volgens verschillende insiders alleen niet het grootste probleem. De schimmelziekte een stap voorblijven is de belangrijkste uitdaging. Phytophthora past zich aan en kan zo op termijn de resistentie doorbreken. De afgelopen jaren hadden we te maken met warme en vooral droge zomers. De phytophthoradruk was daardoor laag en de schimmel heeft weinig kans gehad gewassen te infecteren en daarmee de resistenties te doorbreken.

Dat is dit jaar door het natte weer anders. De infectiedruk is hoog en door de regen moeten gangbare telers af en toe schuiven met de spuitinterval, waardoor de bescherming niet altijd optimaal is. De schimmel krijgt daardoor meer kansen de resistenties te doorbreken. Vooral de huidige rassen met 1 resistent gen zijn daar gevoelig voor. "Je hoopt dat een resistent ras zo lang mogelijk mee kan, maar in een jaar met een hoge ziektedruk weet je dat de kans dat een resistentie doorbroken wordt vrij groot is", volgens een expert.

Voortdurend proces
Insiders wijzen erop dat het daarom belangrijk is nieuwe resistente rassen te blijven ontwikkelen. Via de huidige veredeling duurt het ontwikkelen van een nieuw ras circa 15 tot 20 jaar. Verschillende veredelaars pleiten er dan ook voor om nieuwe veredelingstechnieken (gene editing, CRISPR-Cas) toe te laten op de Europese markt. Daarmee wordt het veredelingsproces versneld en kunnen makkelijker rassen met meerdere resistente genen (waardoor phytophthora de resistentie moeilijker kan doorbreken) worden ontwikkeld.

Het pleidooi van Bionext voor resistente rassen snijdt zeker hout, maar is volgens verschillende experts niet dé oplossing. Phytophthoradruk zo laag mogelijk houden (onder meer met gewasbeschermingsmiddelen) en de voortdurende ontwikkeling van nieuwe rassen blijft belangrijk in de strijd tegen de schimmelziekte.