Hoezo minder aardappelen verwerkt?

Er wordt veel gesproken over fabrieken die nu deels frites bakken om als voorraad het vrieshuis in te rijden. Verschillende insiders hebben hier echter twijfels over. De aardappelen zijn op het moment relatief goedkoop, dus vanuit dat oogpunt lijkt het logisch. De voorraden diepvriesfrites zijn echter in het begin van de coronacrisis flink vergroot. Capaciteit van de vrieshuizen is niet onbeperkt. Naar mate er meer vraag is, stijgen ook de prijzen voor de opslag.

Met de onzekerheid over het verdere verloop van de coronacrisis in het achterhoofd, is het voor de producenten risicovol heel grote voorraadposities aan te houden. Het overgrote deel van de frites wordt dus verkocht. Maar welke partijen zijn op dit moment koper?

Niet alle horeca is dicht
De horeca in Europa is grotendeels gesloten. Daarmee is een belangrijke afzetmarkt weggevallen. Verschillende partijen melden dat de import en export binnen Europa 15 à 20% achterblijft ten opzichte van een jaar eerder.

Het wegvallen van evenementen, festivals en sportwedstrijden met publiek speelt een grote rol. Juist hier wordt normaal gesproken veel frites geconsumeerd. Als je voor de tv een voetbalwedstrijd volgt, ben je minder snel geneigd een zak frites te eten dan wanneer je in het stadion bent. Er is wel een verschuiving naar diepvriesfrites die in de detailhandel wordt verkocht. Hoe groot deze verschuiving exact is, is moeilijk vast te stellen.

Bezorgen het nieuwe normaal
Het is ook niet zo dat alle horecagelegenheden gesloten zijn. Als we bijvoorbeeld naar de kwartaalcijfers van McDonalds over 2020 kijken zien we een duidelijk dip in de omzet naar $3,76 miljard in tweede kwartaal van 2020. Een jaar eerder was dat nog $5,34 miljard. In het derde en vierde kwartaal is de omzet hersteld en kwam uit op respectievelijk $5,31 miljard en $5,42 miljard. In 2019 was de omzet $5,35 miljard in het derde en $5,43 miljard in het vierde kwartaal. Deze cijfers hebben betrekking op de wereldwijde omzet van het bedrijf.

De cijfers van McDonalds kunnen we niet één op één vertalen naar andere restaurants. Het is wel goed denkbaar dat ook andere fastfoodketens, snackbars en restaurants succesvol naar afhalen en bezorgen zijn overgestapt. Een product als frites leent zich goed voor de afhalen en bezorgen. Producenten spelen hier op in met bijvoorbeeld gecoate frites die langer vers blijft. De behoeft onder consumenten is immers gebleven. De vraag is wel kleiner geworden maar hier zit niet de grootste krimp.

Export herstelt
Landen in Azië en Oceanië hebben kort na het uitbreken van het corona virus hele strenge maatregelen genomen om verspreiding te voorkomen. Het openbare leven heeft daardoor in getroffen gebieden maanden vrijwel stilgelegen. Het beleid is goed uitgepakt. Het virus is daar grotendeels onder controle en het openbare leven is hervat. Denk bijvoorbeeld aan de Australian Open afgelopen week waarbij weer publiek aanwezig was.

Dat herstel komt ook tot uiting in de fritesexport. Verschillende insiders melden dat de export naar deze regio's inmiddels weer groeit en weer boven het niveau van voor de corona-uitbraak ligt. De relatief lage prijzen geven daarbij nog een extra stimulans.

Vertekend beeld
Sector breed werd tot maart 2020 een wereldwijde jaarlijkse groei van de fritesmarkt voorspeld van enkele procenten. Fabrikanten hebben hierop ingespeeld en hun capaciteit met circa 30% vergroot de afgelopen jaren. Deze uitbreiding zorgt voor een vertekend beeld wanneer verschillende jaren met elkaar worden vergeleken. Als een fabrikant meldt dat er op 80% van de capaciteit gedraaid wordt, betekent dat dus in absolute getallen dat de productie op het niveau van enkele jaren geleden zit. Fritesfabrieken draaien op het moment op het niveau van het 5 jarige gemiddelde.

Uit de cijfers van de NEPG van afgelopen herfst blijkt dat over de afgelopen 5 jaar het areaal in Noordwest-Europa 7,7% gegroeid is. Deze groei is kleiner dan de uitbreiding van de productiecapaciteit. Dat betekent dat er ook zonder corona sprake is van overcapaciteit in de verwerking.

Het tweede kwartaal hebben we een duidelijke dip gezien in de vraag naar frites. De vraag naar frites is daarna relatief snel weer aangetrokken. De groei van de fritesmarkt die werd voorspeld, blijft uit. Maar het is zeker niet zo dat er geen frites meer gegeten wordt. Tel daarbij op dat er in het begin van dit seizoen een deel van de oogst een andere bestemming heeft gekregen, en het beeld van de fritesmarkt ziet er opeens heel anders uit.