Nieuw Chinees fritesavontuur sterkt Aviko

Eind 2018 werd bekend dat Aviko het meerderheidsbelang in de fritesfabriek Snow Valley verkocht. In januari 2020 werd 90% van de aandelen van Hongyan Louis in het noordoosten van China overgenomen. Gedurende het 'coronajaar' is de deal op afstand gesloten, waardoor Aviko nu weer frites kan bakken in het land. Vanuit Nederland werkte Dick Zelhorst binnen het acquisitieteam aan de overname. Na jarenlang grondstofdirecteur te zijn geweest is Zelhorst sinds vorig jaar wereldwijd eindverantwoordelijk voor het gehele proces 'van grond tot mond'.

Eerst stopte de samenwerking met Snow Valley en toen kwam er een deal met Hongyan Louis. Hoe zit dat precies?
"De samenwerking met Snow Valley stopte eind 2018, Aviko had andere ideeën over de te volgen groeistrategie in China. In goed overleg is daarom ons aandeel verkocht. China blijft een enorme groeimarkt. We exporteren volop, maar een lokale productiebasis is essentieel om een leidende positie op de Chinese markt te kunnen verkrijgen en behouden."

Niet meer exporteren vanuit Nederland dus, maar lokaal produceren. Is dat niet nadelig voor telers in ons land, of juist positief voor Cosun-leden?
"Net als bij alle investeringen die Aviko doet, moet ook de Chinese fabriek financieel rendement opleveren. Een goed rendement van de gehele Avikogroep – samen met de andere takken van Cosun – betekent dat jaarlijks een toeslag op de suikerbietenprijs wordt uitgekeerd. De winst die we in China maken, ook die van onze vlokkenfabriek in Gansu, wordt jaarlijks uitbetaald naar Nederland. Tenzij we die in China willen investeren natuurlijk. De resultaten worden jaarlijks aan het moederbedrijf gerapporteerd."

Hoe ziet jullie nieuwe strategie in China er uit en op welke producten richt de fabriek zich?
"We verwachten dat de vraag naar frites en aardappelspecialiteiten in China verder groeit. Het ligt voor de hand om de reguliere frites in China te produceren. De specialiteiten worden vooral geïmporteerd. Bij Hongyan Louis worden in eerste instantie alleen frites en snijspecialiteiten (schijfjes, wedges, etc.) geproduceerd. Wellicht volgen andere aardappelspecialiteiten op een later moment. Er liggen inmiddels plannen voor een capaciteitsuitbreiding. Op dit moment wordt er 50.000 ton eindproduct geproduceerd. Dat komt neer op zo'n 100.000 ton aardappelen. Het management van Aviko Gansu wordt tijdelijk ingezet om de nieuwe fabriek in Xilinhot op te starten en op een Aviko-standaard te runnen."

Is het denkbaar dat we in de toekomst in Europa Chinese frites gaan eten?
"Dat ligt niet voor de hand. Noordwest-Europa (de EU-5) heeft verreweg de beste papieren voor de wereldwijde export. Denk aan een ideaal klimaat, een efficiënte en professionele teelt, uitstekende infrastructuur en een gunstige ligging nabij zeehavens. De productie in China is vooral gericht op lokale afzet, en die in andere delen van Azië waar grootschalige aardappelteelt niet mogelijk is."

Hoe ziet de aardappelteelt in China er uit, hebben ze daar ook contracten of een pool?
"Alle aardappelen worden voorafgaand aan het oogstjaar voor een vaste prijs op contract ingekocht. De werkwijze in China is vergelijkbaar met die in Noord-Amerika. Andere contractvormen, zoals een pool, hanteren we daar niet. In het land is het anders ondernemen dan hier, maar onze Cosun-principes blijven ook daar gehandhaafd. Hoe we ons gedragen en welke afwegingen en keuzes we maken verandert niet omdat we ons in een ander land bevinden."

Aviko bouwt ook in het Belgische Poperinge een nieuwe fabriek. Was het niet beter geweest om juist hier meer in te investeren of past de Chinese strategie hier prima naast?
"Vanuit haar strategische visie heeft Aviko ervoor gekozen om de export van aardappelproducten te combineren met lokale productie. Met de bouw van extra capaciteit in Noordwest-Europa, in Poperinge, en de aankoop van de Chinese fabriek geven we hier invulling aan."

Andere Nederlandse ondernemingen, zoals Avebe en Friesland Campina, hebben het in China geprobeerd. Kunnen jullie leren van hun fouten en het succesvol maken?
"In 2006 is Aviko begonnen met een aardappelvlokkenfabriek in Gansu. Al jaren rendeert dit onderdeel zeer goed binnen de Avikogroep. Ook Aviko Snow Valley rendeerde goed. Alleen het verschil in inzicht leidde tot beëindiging van de samenwerking. De 15 jaar ervaring en expertise in China geeft voldoende vertrouwen om ook van de nieuwe fabriek in Xilinhot een succes te maken. De overname heeft vooralsnog geen gevolgen voor de vlokkenfabriek in Gansu. Wel kijken we naar mogelijkheden om reststromen van de fritesproductie tot vlokken te verwerken. Ook de vlokkenafzet groeit gestaag. Verdere groei in vlokken is nodig om ons marktaandeel in China te consolideren en uit te breiden."

Hoe beïnvloedt het coronavirus de Chinese aardappelmarkt en consumptie?
"De afzetmarkt voor eindproduct in het land is bijna volledig hersteld. De horeca is open en de Chinezen eten volop buiten de deur. Lokaal is er vrijwel niets meer merkbaar van het coronavirus. Vanuit Nederland blijft het wel moeilijk om China te bezoeken. Daarvoor gelden zeer strenge quarantainerestricties."