2020: het effect van corona op de aardappelmarkt

Begin 2020 noteerde het aprilcontract voor 2020 rond het niveau van €18 per 100 kilo en de fysieke markt in Europa noteerde op dat moment net boven de €15 per 100 kilo. Dat veranderde in de weken daarop niet veel, waardoor de termijnmarkt van april 2020 wat terugzakte naar €16 in week 8. In maart was het thema 'corona' steeds duidelijker aanwezig, maar de gevolgen op de binnenlandse en wereldwijde economie, de agrarische sector en dus ook de aardappelmarkt waren nog onduidelijk.  

Marktprijsontwikkeling
Dit veranderde in rap tempo toen de eerste lockdown was aangekondigd. Voor de aardappelmarkt (vooral voor de fritesmarkt) betekende dat een enorme uitval van de vraag naar eindproduct. Ga maar na: de restaurants werden gesloten, bedrijfskantines bleven leeg en cruiseschepen kwamen aan de wal. Het effect op de marktprijsontwikkeling bleek gigantisch. De gemiddeld fysieke marktprijs in West-Europa (de cash settlement) zakte in korte tijd terug van €15 in week 9 en €8,20 in week 12 naar €2 in week 17. Op het prijsniveau in week 17 werden de nog openstaande termijnmarktcontracten afgewikkeld.

De daling van de termijnmarkt voor oogst 2019 leidde tot een parallel aan de notering van oogst 2020, die slechts maximaal €12,50 heeft aangetikt. Nadien is de termijnmarkt in de zomer (week 30) zelfs teruggezakt naar €5,50. Overigens trok de vraag naar eindproduct in de zomer flink aan, waardoor de notering voor april 2021 enigszins herstelde naar €9 per 100 kilo. In de laatste maanden is de situatie rondom de coronapandemie en de bijbehorende maatregelen niet beter geworden. Daardoor noteerde de termijnmarkt in deze periode rond de €6,50. Dit is tevens het prijsniveau waarmee op 30 december het jaar werd afgesloten.

Hoe nu verder?
Hoe moet het nu verder in het tweede deel van het bewaarseizoen? Kan de actuele fysieke marktprijs van fritesaardappelen (vanaf 1 januari 2021) van gemiddeld circa €3,50 komende periode stijgen naar bijvoorbeeld de termijnmarktprijs van €6,50 (slotstand 30 december) of hoger? Hierbij zijn een aantal factoren bepalend:

1. Het aanbod van de komende periode en dat in het licht van de problematiek rondom de kiemremmingsmiddelen.
2. Het herstel in de afzet van eindproduct, wat samenhangt met de snelheid waarin het enigszins normale leven kan worden opgepakt nu de bevolking wordt gevaccineerd.
3. Er zijn vanaf het moment dat het coronavirus toesloeg enorm veel aardappelen geruimd naar andere bestemmingen dan verwerking. Daarbij moet je denken aan voer, zetmeel, vlokken. Als de situatie zich normaliseert, kan er wellicht een omslag plaatsvinden waarbij de vraag rijst: waar zijn toch alle aardappelen gebleven?

Uiteindelijk zal 2020 op alle fronten in ons geheugen zijn gegrift. Voor de aardappelmarkt heeft het prijstechnisch gezien voor 2 seizoenen tot een zeer slechte markt geleid. Met name de verwerkers (die de laatste jaren het volume grondstof op basis van de contracten hebben uitgebreid) zijn aan in 'flank' flink geraakt. De vraag is wat deze meer dan onverwachte situatie zal doen met de aardappelmarkt voor komend seizoen, maar ook in de seizoenen daarna. Gaat het areaal fritesaardappelen krimpen in Europa? Zal er minder vastprijs gecontracteerd worden?

De tijd zal ons dat moeten leren en dat zal wellicht in de komende weken al kunnen, als er toch links of rechts afspraken gemaakt moeten worden voor seizoen 2020/2021. De weg die ingeslagen wordt (qua contracteren) kan heel goed de trend voor de komende jaren zijn. Het onderdeel 'wie van de partijen loopt welk risico' zal zeker ook met het oog op de schaalvergroting een grotere rol gaan spelen.