Aardappelmarkt zit in vacuüm en valt stil

Afgelopen seizoen, in de eerste lockdown als gevolg van het coronavirus, ontstond een zeer vragende markt vanuit de fourage. Honderdduizenden tonnen fritesaardappelen werden weggewerkt richting de veehouderij, de vlokkenindustrie en de vergisting. Nu met de tweede lockdown en een gelijksoortig prijsniveau lijkt dit moeizamer te gaan. Hoe komt dat?

Andere fase
Ten eerste zit de aardappelmarkt in een andere fase van het seizoen. De oogst is zo goed als afgerond en de bewaring is nog maar net begonnen. Telers hebben geen haast om de aardappelen te ruimen, omdat er nog voldoende tijd is om dit te doen. Daarnaast wordt gehoopt dat de extra kosten die gemaakt zijn voor het inschuren nog betaald zullen worden door de markt.

Ten tweede is de fouragemarkt nog niet zo happig als rond de afloop van het vorige oogstseizoen. Veehouders hebben nog genoeg maïs in de kuil en de stalvoedering is net begonnen. Er is ook ruim aanbod van andere bijproducten in de markt. Kortom: er is geen urgentie bij de veehouders. Ook de prijsstelling verloopt daardoor moeizaam. Tussen maart en juni lagen de prijzen voor (voer)aardappelen rond de €4 per ton (franco), wat neerkomt op €2,5 tot €3 als het afgehaald wordt. In de huidige markt ligt de koopinteresse op een lager niveau, zo rond de €3 franco en €2 als het wordt afgehaald.

Een enkeling kan ook aardappelen afzetten naar de zetmeeltelers als het onderwatergewicht hoog genoeg is en het transport niet over een heel grote afstand hoeft plaats te vinden (Noord-Nederland). Die aardappelen kunnen nog een plusje maken richting €4. In Nederland is daar niet veel voor te koop. Aardappelnoteringen geven aan dat de prijs op €3 zit en dit wordt ondersteund door de PAT-Index.

Echter dit betreft enkel meeleververplichtingen, waar de verwerkers niet onderuit komen. Verwerkers in Nederland en België zijn geen koper van vrije aardappelen, waarmee de markt feitelijk stil komt te liggen. De echte vraag zit op €2 (vanuit de fourage) en de teler denkt dat de markt €3 is (in de industrie), maar daar is geen vraag voor. Bovendien willen deze telers eigenlijk geen zaken doen onder de €5, vanwege de kosten van inschuren en drogen.

Markt in vacuüm
Daarmee valt de fysieke markt in een vacuüm. Het gevaar hierbij is dat er een prop kan ontstaan in de markt die in januari/februari eventueel voor problemen kan zorgen. Bijvoorbeeld wanneer de telers dan beslissen om afscheid te nemen van de voorraad, omdat het maken van extra kosten in de bewaring geen zin heeft of de teler er geen zin in heeft. In die periode moet dan een groot volume weggewerkt worden. Bij het niet herstellen van de afzetmarkt voor fritesaardappelen zal deze voorraad uiteindelijk dus uitkomen bij de fourage.

De termijnmarkt is feitelijk een afspiegeling van de fysieke markt. Daar zit het vacuüm op €5 tot €6. Boven de €6 is er wat aanbod voor indekking en rond de €5 zit vraag voor het terugdraaien van de dekking. Verkoop onder de €5,50 is niet interessant, omdat je dan beter fysiek zaken kan doen op €3 uit de schuur voor 1 januari. Gezien het perspectief in de markt lijken kopers onvoldoende ruimte te zien om bij aankoop boven €5,50 winst te kunnen maken met een markt die richting €7 gaat. Het enige wat zowel de fysieke markt als de termijnmarkt los kan krijgen is het verstrijken van de tijd.