Nieuwe lockdowngolf desastreus voor fritesafzet

Het gros van de frites die de EU-5 produceert blijft in de Europese Unie en wordt hier geconsumeerd. Dat heeft alles te maken met de frequentie waarop Europeanen frites eten en een hoge 'frituurpan-dichtheid' in deze landen. Zowel binnenshuis als op straat is frites overal verkrijgbaar. Een keiharde lockdown is dan ook fnuikend voor de consumptie van de aardappellekkernij.

Lockdowns in grote fritesbestemmingen
Van de EU-28 zijn het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje de grootste afnemers van frites. De eerste 4 landen kennen allemaal een lockdown die al in werking is getreden of waarbij dat deze week ingesteld gaat worden. De Zuid-Europese landen kennen aangescherpte maatregelen maar het leven draait hier meer door.

In april zakte de afname en consumptie van frites in al deze landen naar een dieptepunt. De zomermaanden stonden in het teken van herstel, wat ook in bijna alle bestemmingen is gebeurd. Zo daalde de afzet in het Verenigd Koninkrijk over april met een kwart en die in Duitsland met 30%. De kans is groot dat we opnieuw zo'n daling tegemoet gaan. Juist de maand november is een periode waarin veel frites naar deze landen wordt verscheept, in aanloop naar de feestmaand december.

15% minder tonnen?
Gaan we uit van een scenario waarbij de afzet met een kwart afneemt, zoals dit voorjaar bij de eerste lockdown, dan betekent dit dat de 5 grootste bestemmingen 46.425 ton minder product afnemen. Dit is 15% van de totale fritesafzet in november.

De Nederlandse aardappelverwerking was juist bezig met opkrabbelen. Nadat in augustus iets minder frites zijn geproduceerd kon in september wel meer worden geproduceerd. Onduidelijk is nog steeds hoeveel eindproduct fabrieken in voorraad hebben. De kans is groot dat de komende maanden zich weinig kansen aandienen in Europa om van deze voorraad af te komen.

Rooskleuriger buiten Europa
Een lichtpunt voor de aardappelafzet is wel dat de export van consumptieaardappelen en (bevroren) aardappelproducten buiten Europa helemaal niet zoveel is afgenomen. Het gaat om enkele procenten deze zomer. De totale export tussen juli 2019 en juli 2020 is zelfs de op 1 na grootste. Alleen in seizoen 2018-2019 lag het exportvolume nog hoger. Ook de verkoopprijs bevindt zich op een hoog niveau, waardoor de omzet eveneens op peil is gebleven. In vergelijking tot andere landen heeft Nederland wel fors ingeleverd in omzet. België wist zijn omzet wel te verhogen.

Kijken we sec naar de export van bevroren frites, dan schetst de wereldmarkt een ander beeld. De omzet en afgezette tonnen zijn de laagste sinds seizoen 2016-2017. Een daling van 5% is merkbaar in de omzet. Ook in de friteswereld wisten de Belgen over 12 maanden tijd toch nog groei te realiseren, terwijl Nederland fors inleverde. Opvallend is dat de VS flink meer frites importeert en dat gezien hun binnenlandse productie ook dit jaar weer gaat doen. Voor de Nederlanders en Belgen is dat bijzonder goed nieuws. Ook Zuid-Amerika en het Midden-Oosten blijven meer frites afnemen dan ze voorheen deden. Zo groeide de export naar Saoedi-Arabië met 16% dit seizoen. De afzet naar China nam wel met een kwart af, al is dit land qua tonnen geen enorm grote bestemming.

Geen feest in feestmaand
November wordt een maand van nagelbijten voor fritesexporteurs. In België, Duitsland, het VK en Spanje is de horeca gesloten. Italië laat de deuren vooralsnog open. De maatregelen duren een maand waardoor voor heel november geen verbetering verwacht hoeft te worden. Ook de decembermaand wordt waarschijnlijk somber. Die maand staat normaal in het teken van lekker eten, maar dit jaar niet buitenshuis en niet met heel de familie. Ook dit is een aderlating voor de fritessector.

Wel meer tafelaardappelen
De tafelaardappelsector doorstaat het coronageweld beter. In eigen land, maar ook elders in Europa, hebben consumenten de aardappel herontdekt in het supermarktschap. De afzet ervan ligt merkbaar hoger in supermarkten. In de komende maanden worden traditioneel meer aardappelen geconsumeerd waardoor dit segment waarschijnlijk zijn positieve trend vast kan houden. Wel is de kans groot dat een negatieve pootgoedmarkt druk uitoefent op de exportmarkt.