Schaarste van Bintje in België lijkt reëel

Daar waar Bintje 10 à 15 jaar geleden het belangrijkste aardappelras was in België, komt het areaal dit seizoen niet verder dan 10% van het totaal. De kwaliteitsproblemen en gevoeligheid voor doorwas dwong de fritesindustrie om te zoeken naar een alternatief, welke werd gevonden in het ras Fontane. Toch heeft Bintje onder de Belgen haar status behouden als een van de beste fritesaardappelen ter wereld. Het maakt dat frituristen en schillerijen nog altijd de voorkeur geven aan dit ras.

Aardappeltelers die dit ras telen, nemen daarentegen meer risico. Niet alleen omdat het ras gevoeliger is voor doorwas en kwaliteitsproblemen geeft, maar ook met het oog op de huidige klimaatverandering. De oude zomer, de zogenoemde 'kwakkelzomer', was ideaal voor Bintje, maar deze komt inmiddels bijna niet meer voor. Daarnaast speelt mee dat in België amper 3% van het aardappelareaal beregend kan worden, en de Bintjes horen daar niet bij.

Grote stap in de prijs voor Bintje
Dit hogere teeltrisico, en daarmee een toegenomen kostprijs, zijn redenen voor de gestegen contractprijzen en vrije marktprijzen voor Bintje in de afgelopen periode. Daarbij moet gemeld worden dat de prijsvorming momenteel 100% gestuurd wordt door frituristen en schilbedrijven, want op de vrije markt is er bijna geen handel. Daarbij maakt Bintje nog maar 1% uit van de vrije markt, want het grootste gedeelte van het areaal is gecontracteerd via tonnencontracten. De contractprijzen (voor industrie) komen inmiddels op ongeveer €11 per 100 kilo. PCA/Fiwap communiceert daarnaast op dinsdag 6 oktober een prijs van €7 tot €10 per 100 kilo voor Bintje, waarbij voor onmiddellijke levering soms nog meer wordt geboden.

Dat de prijs voor Bintje wederom is gestegen, is voor diverse insiders een teken van gezonde marktwerking. Het aanbod is de afgelopen weken fors gekrompen (onder meer door lastige weersomstandigheden, waardoor er niet gerooid kan worden), maar de vraag vanuit de horeca (specifiek de frituristen en schilbedrijven) neemt langzaam weer iets toe. Daarbij zijn de prijzen voor schilbedrijven altijd wat hoger, want die kopen kleinere volumes en eisen een bepaalde kwaliteit (vaak een hogere kwaliteit in lengte en bakkwaliteit) dan in de verwerkingsindustrie.

Opvallend is dat de prijs voor de reguliere fritesrassen Fontane en Challenger blijft staan op €3 per 100 kilo. Dit komt onder andere doordat dit partijen betreft die naar de veevoerindustrie gaan (het betreft veelal beperkte volumes overtonnen). Over het algemeen is ook hier geen tot weinig handel. Daarbij speelt ook mee dat industrieën gewoonweg niet meer willen betalen, al lijkt hier wel verandering in te komen wanneer op korte termijn geleverd kan worden. Voor beide rassen wordt een vaste marktstemming gemeld.

Is een tekort aanstaande?
Met betrekking tot de oogst is België wederom de laatste van de klas. De inschatting is dat op dit moment 5% tot 10% van het volledige areaal is gerooid. Dat is flink minder dan in Nederland, Duitsland en Frankrijk. De rest van de week wordt nog veel neerslag verwacht in België, wat inhoudt dat rooien nog steeds niet aan de orde is. Volgens de insiders beginnen boeren en fabrieken inmiddels wat nerveus te worden. Ook met het oog op het feit dat de eindopbrengst van de 14 bemonsterde percelen van Fiwap en Carab niet verder komt dan 40 ton per hectare. De opbrengst is daarmee de op één na laagste van de afgelopen 10 jaar en vergelijkbaar met 2019. Alleen groeiseizoen 2018 scoorde lager.

Het is echter nog te vroeg om te concluderen dat er een tekort van Bintjes gaat ontstaan richting het einde van het seizoen. Doorgaans gaan de aardappelschilbedrijven rond april over op andere fritesrassen, al wordt dit zo lang mogelijk uitgesteld, omdat Bintjes de voorkeur hebben. In de eerste helft van november komt Fiwap met een voorraadinventarisatie en daaruit moet blijken hoeveel Bintjes er minder zijn ten opzichte van oogst 2019. Pas dan kan een inschatting gemaakt worden of eind april haalbaar is.