Aardappeloogst wordt stelen tussen de buien door

Aviko Potato publiceert deze week de eerste cijfers over de hoofdoogst consumptieaardappelen in Nederland en de EU-5. Wat opvalt in ons land is dat vooral in Oost-Nederland al relatief veel is geoogst. De meeste andere gebieden hebben ongeveer hetzelfde tot iets minder gerooid dan wat gebruikelijk is. In Gelderland is een kwart gerooid en in de Noordoostpolder 20%. In andere Aviko-regio's is dat minder.

Onderwatergewicht
Daar zijn grofweg 2 redenen voor aan te wijzen. De weersomstandigheden waren ongunstig of de aardappelkwaliteit staat het nu toe om nu al te rooien. Zo kampen telers in onder andere Flevoland soms met te lage onderwatergewichten, waardoor noodgedwongen de aardappelen nog groen staan. Door regenval zijn de knollen laat nog gaan groeien, wat het onderwatergewicht liet dalen. In het zuidwesten kampen telers eerder met te hoge onderwatergewichten, waardoor rooibeschadigingen op de loer liggen.

Zeker de combinatie met droog weer, tot eind vorige week, waren beschadigingen een onderwerp om rekening mee te houden. Wat dit seizoen extra meespeelt is de gedachte dat voor mindere kwaliteit helemaal geen markt is. Tegelijkertijd is oogstseizoen 2019 nog niet vergeten. Bij alle (oogst)werkzaamheden is merkbaar dat tijdig actie wordt ondernomen. Met een kwakkelende oktober in het verschiet is dat nog niet zo gek. Het wordt de komende 2 weken stelen tussen de buien door, al is van echt flinke neerslag geen sprake.

Flinke neerslag
Eind vorige week is vooral in het zuidwesten lokaal behoorlijk veel neerslag gevallen. In Zeeland en Zuid-Holland maar bijvoorbeeld ook in België. Op plekken viel in korte tijd tussen de 75 en ruim 100 millimeter. De verschillen zijn opnieuw groot. Juist in deze gebieden werd eerder nog veel beregend om überhaupt te kunnen rooien. Een andere belemmering waren de relatief hoge temperaturen, wat voor een hoge knoltemperatuur zorgt. Dat levert een ongewenste start van het bewaarseizoen op, die dit jaar extra spannend wordt doordat niet kan worden teruggevallen op CIPC en de ervaringen met 1,4Sight er niet bij iedereen zijn.

De aanhoudende droogte heeft ervoor gezorgd dat in België – volgens de cijfers van Aviko – nauwelijks percelen zijn gerooid tot nu toe. Daar viel eind vorige week lokaal eveneens flinke neerslag. "In Noord-Frankrijk heeft het ook behoorlijk geregend", weet Aviko's in- en verkoopmanager Willem van Tilburg. "Wel minder dan in België, zo'n 40 tot 50 millimeter. Het was daar eveneens droog, waardoor het juist gunstig voor de rooiomstandigheden is. Van waterschade is - voor zover we nu kunnen inschatten - nog niets te zien. Dat geldt ook voor het zuidwesten, waar de grond het goed kon hebben."

Nog geen zorgen
Jan van Luchene, van de Vlaamse aardappelhandel Bruwier uit Waregem, kan nog een andere reden noemen voor het feit dat nauwelijks gerooid is: "De nieuwe loofdodingsmiddelen werken trager, waardoor zo'n 3 weken tijd nodig is tussen doodspuiten en oogsten. Veel percelen zijn pas 2 weken terug bespoten en daarom nog niet voldoende afgehard. De neerslag in België is verspreid gevallen. In het westen zo'n 50 millimeter maar ten zuiden van Brussel lokaal wel 100 millimeter. Dit is meer dan verwacht werd. We hopen dat aan het eind van deze week slechts een klein beetje regen valt en niet opnieuw zo'n zware bui. Gebeurt dat wel, dan komen we weer in een scenario terecht dat gelijk is aan 2019. Het is nog vroeg, er kan nog alles gebeuren."

In Duitsland is de aardappeloogst verder gevorderd. Aviko schat in dat van de hoofdoogst 35% is gerooid. "Hier wordt relatief veel af land geleverd, waardoor het percentage hoger ligt", aldus Van Tilburg. "Dit is ook de reden waarom in Oost-Nederland al meer is gerooid." Op de lichte gronden in het oosten kan ondanks drogere omstandigheden wel goed gerooid worden. Van Tilburg verwacht dat de rooiwerkzaamheden vandaag, dinsdag 29 september, weer opstarten. Veel akkerbouwers beginnen dan met rooien.

Opbrengst eindigt gemiddeld
Begin oktober wordt dan ook in België op grote schaal begonnen met rooien. Een enkele bui is daarbij niet verkeerd voor mooie vochtige grond. Bruwier heeft deze week de laatste proefrooicijfers voor dit seizoen gepubliceerd. Die komen voor Fontane op 50,9 ton per hectare netto, met 83% in de maat 50 millimeter opwaarts. Dit is nagenoeg gelijk aan het 5-jarig gemiddelde. Wel zijn de aardappelen grover dan gemiddeld. Challenger komt uit op net geen 49 ton per hectare. Met 67% in de maat 50 millimeter opwaarts zijn deze wel aanmerkelijk fijner.

De lange termijn verwachting voor het weer is onzeker. Volgens Weerplaza ligt Nederland op de scheidslijn tussen koude en warme lucht. De verwachting is daarom nu dat oktober gemiddeld verloopt. Verschuift deze lijn echter, dan kan het kouder of juist warmer worden. De neerslagprognose is wel natter dan normaal, vooral voor de eerste dagen van oktober. Door het warme zeewater kunnen vooral in de kustgebieden zware buien vallen. Voor de tweede helft van oktober wordt vooral een warmer weertype verwacht. Of dit minder neerslag met zich meebrengt durft Weerplaza niet te zeggen.