Eind juni publiceerde het CBS, op basis van de Landbouwtelling, voorlopige areaalcijfers. Hieruit bleek dat het areaal consumptieaardappelen met 2,3% afneemt. Boer&Bunder maakt inzichtelijk hoe dit op provinciaal en gemeenteniveau is vormgegeven. In welke provincie krimpt de teelt en zijn er ook groeiers?
Het areaal consumptieaardappelen bedraagt dit jaar 76.624 hectare, zo blijkt uit de ruwe data van RVO.nl, die Boer&Bunder gebruikt voor hun online applicatie. Dit is iets minder dan de 77.070 hectare die het CBS rapporteerde eind juni. Een jaar eerder bedroeg het areaal 79.067 hectare, waarmee het verschil op 3% uitkomt aan de hand van deze gedetailleerde gegevens. Een onderscheid tussen frites- en tafelaardappelen word niet gemaakt. In 10 van de 12 provincies is het areaal dit jaar afgenomen.
Grootste areaal, grootste daling
Noord-Brabant telt de grootste oppervlakte consumptieaardappelen: 18.600 hectare. In 2011 heeft dit zuidelijk landsdeel de koppositie van Zeeland overgenomen qua aardappelproductie en deze titel niet meer uit handen gegeven. Ook noteert het de grootste daling van het areaal (-727 hectare). Wel blijft het Brabants areaal zich handhaven boven het 5-jarig gemiddelde. De aardappelteelt heeft zich de laatste 5 jaar louter uitgebreid waardoor het zich dit jaar nog altijd op het een na hoogste niveau ooit bevind.
De traditionele Brabantse teeltgebieden op kleigrond vormen nog steeds de hoofdmoot van het Brabants areaal. De gemeentes Altena, Moerdijk, Steenbergen zijn samen goed voor bijna 30% van het totale consumptieareaal in de provincie. Hier is echter een forse verschuiving merkbaar. Dit jaar daalt het provinciaal aandeel tot een vijfde. Goed voor 1.340 hectare minder aardappelen. Dit is bijna het dubbele van de totale daling in Noord-Brabant, waaruit we kunnen concluderen dat in de gebieden met zandgrond de teelt juist is toegenomen.
Traditionele teler laat verstek gaan
Voor deze verschuiving zijn verschillende redenen aan te dragen. Het gaat om de traditionele teeltgebieden met een relatief hoog percentage vrije telers en met een traditioneel bouwplan. Zij hebben waarschijnlijk eieren voor hun geld gekozen, voorsorterend op het komend afzetseizoen. Op de zandgrond zijn de aardappelbedrijven veel gespecialiseerder. Zij handhaven hun arealen veelal.
Kijken we naar landelijk naar de grondsoort dan staat 60% van de consumptieaardappelen op kleigrond en 37% op zandgrond. De rest is löss- en veengrond. Een jaar eerder waren deze percentages nagenoeg gelijk.
Er is niet 1 gewas aan te wijzen dat aardappelen in de rotatie vervangt dit seizoen. Het tarwe-areaal noteert een fikse daling van 13%, wat vooral te wijten is aan de ongunstige zaaiomstandigheden. Niet zo gek dus dat de teelt van gerst juist 13% toenam. De teelt van uien, suikerbieten gras en maïs zijn eveneens toegenomen. Het wegvallen van aardappelen is dus in de breedte opgevangen.
Zeeuwse boer handhaaft areaal
Aardappeltelers in Zeeland hebben anders geredeneerd. De consumptieaardappelteelt daalt hier slechts 1,2% dit seizoen, waarmee de oppervlakte bijna exact op het 5-jarig gemiddelde uitkomt. Vergelijken we de 14.900 hectare echter met de trend over 15 jaar, dan is een min van 2,3% zichtbaar. Waar in Brabant bijna louter groei zichtbaar is (6.500 hectare in 15 jaar), is de teelt in Zeeland stilletjes afgenomen. In Zuid-Holland (de nummer 3) fluctueert het areaal veel meer. Telers hier minderen met 2,6%, maar het areaal blijft bovengemiddeld.
Ook in Flevoland – de nummer 4 in de aardappelranglijst – is een dalende tendens aanwezig. In 2015 dook de consumptieteelt onder de 10.000 hectare en kwam daar niet meer boven. Dit seizoen noteert de provincie een min van 1,54%, waardoor het areaal beneden gemiddeld is te noemen. Interessant om te noemen is dat er inmiddels bijna meer consumptieaardappelen in Zuid-Holland worden geteeld dan in Flevoland.
Daling in Oost-Nederland
De zandgronden in Oost-Nederland, die eveneens als groeiregio voor de aardappelen worden aangemerkt, noteren dit seizoen allemaal een reductie in het areaal. Na Brabant zet Drenthe de grootste daling op de kaart van min 7,5%. Goed voor ruim 300 hectare. Dit komt bovenop de daling van 2019, waarmee een einde kwam aan 12 jaar stijging. De teelt van zetmeelaardappelen houdt zich staande, maar vooral de zaaiui is onverminderd populair in deze provincie. In Groningen ontvouwt zich een soortgelijk scenario, als is de consumptieaardappelteelt er stabieler door het aandeel dat op het Hogeland wordt verbouwd.
Conclusie
De enige 2 provincies die wel een groei in de consumptieteelt laten zien zijn Friesland en Utrecht. Het gaat hierbij om enkele tientallen hectares, omdat deze provincies ook het minste consumptieaardappelen telen. Op basis van de cijfers per provincie kunnen we concluderen dat vooral akkerbouwers op kleigrond besloten hebben dit seizoen minder te poten. Vaak gaat het om een trend die al langer zichtbaar is, maar zich dit jaar meer openbaart. Ook in de nieuwere teeltgebieden op zandgrond is krimp zichtbaar, al is die veel minder groot. Telers hier hebben voldoende contracten kunnen bemachtigen of telen een groter percentage aardappelen vrij dit seizoen. Eén of 2 aanwijsbare vervangers voor aardappelen zijn niet te noemen, al floreert de uienteelt wel bij een afname van de aardappelteelt.
Als abonnee van Boerenbusiness kunt u gebruik maken van de speciale kortingsactie voor Boer&Bunder. U ontvangt 10% korting op de abonnementsprijs van Boer&Bunder. Klik hier voor meer informatie.