Hoe presteren de aardappelpools?

De situatie ten opzichte van vorig seizoen is 180 graden gedraaid. Waren toen de pools met een afwachtend verkoopbeleid in het voordeel, dit jaar is exact het tegenovergestelde waar. Een exacte knip in het seizoen zetten is lastig. Kijken we in de achteruitkijkspiegel van de markt, dan moeten we de streep op 28 februari trekken. De aardappeltermijnmarkt was overigens toen al een maand negatief gestemd. Bij de aanzwellende coronacrisis, en alle onzekerheid die daarop volgde, crashte de koers in 10 dagen tijd met €4,90 per 100 kilo.

5 indicatoren
Omdat de grote fritesaardappelpools hun resultaat nog niet bekend hebben gemaakt kijken we naar prijsindicatoren die iets over het verloop van de markt zeggen. Dit zijn de DCA PAT-Index, DCA Aardappelbingo, gemiddelde Cat. I fritesaardappelnotering van PotatoNL, de koers van het aprilcontract op de termijnmarkt en de cash settlement. Middelen we het gemiddelde van deze 5 noteringen, dan komt de aardappelprijs op €12,84 per 100 kilo.

Een seizoen eerder scoorde de Aardappelbingo met het (relatief) laagste resultaat. Dit jaar zet het de hoogste prijs op het bord. De reden daarvoor is simpel. Dit fictief verkoopinstrument handelt al vroeg in het verkoopseizoen. Voor seizoen 2019-2020 de enige juiste strategie. Pools met voorverkoop zijn daarmee in het voordeel. De cash settlement, die pas begin november werd gevormd voor oogstjaar 2019, doet het daarom het slechtste: €9,49 per 100 kilo. Vorig jaar deed de CS het nog bovengemiddeld goed. Halen we het resultaat van de CS uit de lijst, dan komt de gemiddelde prijs op €13,68 per 100 kilo uit. Het verschil tussen de laagste en hoogste prijs bedraagt €7. Dat is fors meer dan een jaar eerder.

Indekken op termijnmarkt
Tot het nieuwe jaar noteerde het aprilcontract een gemiddelde prijs van €16,10, met als hoogtepunt €20,80 eind juli. Ter vergelijking: na het nieuwe jaar komt het gemiddelde op €11,36. Van eind juni tot eind juli waren de kansen om in te dekken voor telers groot. Afgezien van een dip in augustus is het ook daarna, tot eind februari, mogelijk geweest voor bovengemiddelde prijzen dekking te zoeken. Daarmee zijn de kansen veel dikker gezaaid dan een seizoen eerder het geval was.

In de fysieke markt was het lastiger om veel uit de markt te slepen. PotatoNL noteerde zijn eerste fritesaardappelen op 11 september, waarna de markt steeds een stap kon zetten. De gemiddelde prijs komt op €13 uit. In de periode na 1 januari is dat €10,89. De categorie 2 notering voor fritesaardappelen ligt in die 2 periodes significant hoger. Namelijk €16,24 voor het nieuwe jaar en €17 na het nieuwe jaar. Dit verschil wordt mede veroorzaakt doordat na maart geen categorie 2 notering meer heeft plaatsgevonden, waar categorie 1 eind april nog €1,75 noteerde en zo het gemiddelde omlaag trok.

Regeling als schokdemper
Het is de vraag of aardappelpools voor dergelijke bedragen product hebben verkocht. Pas eind mei werd duidelijk dat poolaardappelen, in tegenstelling tot gecontracteerde aardappelen, wel in aanmerking kwamen voor de compensatieregeling fritesaardappelen. Dit geeft een schokdemper van maximaal €6, mits daarvoor voldoende fondsen beschikbaar zijn binnen de regeling. Meer dan ooit kwam het bij  poolbeheerders aan op de strategie. Wanneer is het roer omgegooid? Hebben zij aardappelen doorverkocht, of gewacht op de regeling? Het bijzondere afzetseizoen zorgt ervoor dat de pools gemiddeld iets later afwikkelen. In juli worden de meeste resultaten wel verwacht.