Hoe herstelt afzet frites zich na de crisis?

China dient voor de rest van de wereld als gidsland aangaande de coronacrisis. Het land kreeg als eerste met het virus te maken en herstelt ook als eerste, al is dit mondjesmaat. Dat geldt ook voor de (out of home) consumptie van bijvoorbeeld frites. Met nieuwe exportcijfers in de hand kunnen we zien of herstel mogelijk is.

Turkije grote winnaar
China importeerde gedurende de maand maart – de meest actuele cijfers in de wereldhandelsdatabank – bijna 12.000 ton diepgevroren frites en andere aardappelproducten. Dit volume ligt 15% lager dan een jaar eerder, maar wel de helft hoger dan in februari het geval was. Nederland zag het uitgevoerde volume fors uitbreiden. Grote winnaar is echter Turkije.

Via de nieuwe ‘zijderoute’ tussen Europa en China is Turkije in staat om over land producten naar China te exporteren. In een periode waarin koelcontainers (reefers) met forse prijsstijgingen hebben te maken en een verminderde beschikbaarheid is dat een voordeel. Al langer is zichtbaar dat Turkije een steeds grotere speler wordt op fritesgebied. In maart nam de uitvoer naar China met driekwart toe, ten opzichte van een jaar eerder. De export van Nederland steeg 60%. Die van België bleef nagenoeg gelijk, maar is fors groter dan die van ons land. 2.500 om 500 ton eindproduct.

Minder export uit VS
Grootste fritesleverancier aan de Chinezen is de Verenigde Staten, met 3.300 ton uitgevoerd product. Dat is een flinke verlaging ten opzichte van dezelfde maand in 2019, toen dik 9.000 ton werd geëxporteerd. Over een periode van 12 maanden behoudt de VS zijn voorsprong, maar de export ligt een vijfde lager. De uitvoer van Nederland ligt bijna driekwart lager en die van België ruim de helft. Turkije is ook hier de grote winnaar, met 65% meer export. Ook Duitsland deed goede zaken.

Een opvallende bestemming in de lijst is Nieuw-Zeeland, die een klein volume frites naar China exporteerde tegen de laagste kosten per ton. Ook Nederland en België zijn competitief geprijsd, al is het prijsverschil met de Belgen groot. De VS en Canada noteren de hoogste prijs per ton. Ondanks dat de gemiddelde prijs per ton frites in maart licht is gedaald, is die van Nederland wel gestegen in vergelijking met een jaar eerder. Juist 2019 was een zeer duur aardappeljaar.

Situatie niet normaal
Het is nu uitkijken naar de cijfers voor april, om te zien of het herstel structureel is, of een tijdelijk fenomeen. Ondanks dat restaurants in China weer open gaan is de situatie alles behalve normaal. Burgers worden streng gevolgd en hun temperatuur wordt opgenomen voor het binnentreden. In het noorden van het land is tevens het pootseizoen gestart. Ook deze wordt door mogelijk de coronacrisis getroffen omdat maatregelen het lastig maken arbeid, pootgoed en kunstmest op de juiste plek te krijgen.

Consumptie in Europa
Mogen we van de ‘anderhalvemetermaatschappij’ in Nederland en elders in Europa eenzelfde beeld verwachten? Inmiddels worden voorzichtig de eerste stappen ondernomen, al blijven horecadeuren in veel gevallen nog stevig dicht. Aangezien zo’n 70% van de geproduceerde frites naar andere Europese landen gaat – en het meeste daarvan buitenshuis wordt geconsumeerd – is het voor de aardappelverwerkers in West-Europa zaak dat de horeca weer gaat draaien, maar ook van bedrijfskantines en evenementen zijn de verwerkers afhankelijk.

België kent een zeer streng coronabeleid en blijft die voorlopig hanteren. Net als in Nederland zijn grote bijeenkomsten tot september verboden. In Duitsland is dat eveneens het geval. Daar mogen kleine winkels weer open en vanaf 4 mei, ook de grotere zaken. Frankrijk gaat op 11 mei de maatregelen versoepelen, maar ook hier is voor de sectoren toerisme, cultuur en horeca nog weinig verlichting. De zwaar getroffen landen Italië en Spanje blijven een streng beleid voeren, terwijl andere Noord- en Centraal-Europese landen allemaal hun maatregelen af gaan bouwen.

Festivals vrezen voor 2021
Horeca-uitbaters zien het somber in en vrezen voor hun toekomst. Veel zaken hebben geen buffer om zich door een maandenlange crisis te worstelen, ondanks de financiële ondersteuning die de overheid biedt. Voor festivals wordt zelfs 2021 al ten grave gedragen. Verzekeraars staan het niet langer toe dat festivalorganisatoren zich verzekeren tegen een pandemie en hebben deze dekking uit het pakket gehaald. Organisatoren vragen daarom de overheid een garantiefonds in het leven te roepen, omdat anders het risico te groot is.