Wat doen fabrieken met aardappelcontracten?

Voor het komend seizoen zijn minder aardappelen vereist. Dat staat als een paal boven water. Verwerkers beschikken nog veel over oude oogst aardappelen en hebben hun voorraden reeds maximaal aangevuld. Allemaal komen ze hun contractuele verplichtingen na. Echter, ook voor komend seizoen zijn wijzigingen vereist. In het af land segment is flink minder behoefte aan aardappelen. Verwerkers hebben hier gekort waar mogelijk in Nederland. Voor de hoofdoogst trekken de fabrieken ieder hun eigen plan. Boerenbusiness vroeg de 5 in Nederland actieve verwerkers naar hun plannen.

LWM: Niet telen levert 250 euro per hectare op
Lamb Weston/Meijer reageerde snel op de crisissituatie. Om te beginnen werden telers aangemoedigd om minder af land aardappelen te telen. Wie zijn vastprijscontract inleverde kreeg een vergoeding van €250 per hectare. Het pootgoed werd door LWM opgehaald of niet uitgeleverd, zonder kosten.

Deze regeling werd begin april ook aangeboden voor telers van bewaaraardappelen. Dat blijkt uit een voorstel dat de verwerker naar zijn telers stuurde, en die Boerenbusiness inzag. LWM koos ervoor niet zelf te reageren. Er wordt een dringend verzoek gedaan om minder uit te planten. Telers die reeds pootgoed op het erf hadden staan kunnen dit kosteloos inleveren.

Farm Frites: Balans opnieuw opgemaakt
Met uitbreiding van de verwerkingscapaciteit zette Farm Frites voor seizoen 2020-21 in op een groter aardappelvolume. Door het wegvallen van vraag aan de afzetkant heeft het opnieuw de balans opgemaakt. Toen de crisis de sector trof was het contracteren bij de verwerker nog niet beëindigd, zodat wijzigingen konden worden gemaakt in de behoefte. Ook laat het minder vroege aardappelen poten in de daarvoor bestemde gebieden. De bestaande afspraken m.b.t. tot de huidige contracten komt het bedrijf zoveel mogelijk na. Op de vrije kilo’s doet het bedrijf een vrijstaand bod van €0, waarna deze worden afgenomen.

Aviko: Gelijk speekveld voor vaste telers
De gemaakte afspraken voor oogstjaar 2019 komt Aviko Potato na. Dit betekent dat alle contractaardappelen worden opgehaald en afgerekend. Vrije kilo’s zitten bij Aviko-telers veelal in de aardappelpool. Deze worden aan het einde van het seizoen afgerekend.

Toen de coronacrisis uitbrak was het contracteren bij de verwerker nog niet afgerond. “Al onze vaste telers hebben de kans gekregen om alsnog contracten af te sluiten”, legt Aviko-directeur Dick Zelhorst uit. “Zo creëren we een gelijk speelveld voor iedereen. Wel hebben we de vroege oogst-contracten en de af land contracten ontmoedigd, waardoor duidelijk minder volume is gecontracteerd. Telers hebben zelf beslist of ze wilden minderen. Er is geen financiële compensatie aangeboden.”

McCain: Afspraken per teler
McCain gaf aan geen toelichting te willen geven op hoe het bedrijf omgaat met de contracten voor het huidige en komend seizoen. Navraag bij McCain-telers leert dat de verwerker verschillend omgaat met de situatie. Bestaande contracten worden gerespecteerd. Telers gaan er vanuit dat de aardappelen worden opgehaald als afgesproken. Voor het komend seizoen wisselen de afspraken per teler. Bedrijven die nog geen contracten hadden getekend kunnen dit niet langer doen. Telers die al wel zo ver waren hebben de vraag gekregen om minder (bewaar)aardappelen te contracteren, in goed overleg.

Agristo: Teler beslist individueel
Bij de Belgisch-Nederlandse aardappelverwerker Agristo liggen de kaarten nog open, zo geeft Agro Director Steven de Cuyper aan. “De situatie verandert in deze fase van de crisis zo snel dat het lastig is om hier nu actie op te ondernemen.” Het bedrijf heeft telers geen regeling voor mindering van het areaal aangeboden, voor komend seizoen. “We zien dat telers individueel een beslissing nemen. Sommige minderen, waar andere juist kansen zien.”

Belgische en Franse industrieën
Sommige andere Belgische aardappelverwerkers kiezen wel voor een financiële aanmoediging om te minderen. Dit geldt ook voor verwerkers gevestigd in Frankrijk, waar eveneens flink wordt gesneden melden insiders. De geboden bedragen variëren tussen de €1.000 en €2.000 of zelfs meer. Dit zijn maatwerkdeals met grote telers. Belangrijk om te weten is dat bedrijven wel verplicht zijn het pootgoed af te nemen. Bij 3.500 kg pootgoed à 45 cent betekent dat een kostenpost van €1.575 per hectare.

Conclusie: Wat doet het areaal?
Wat betekent dit voor het areaal in de EU-4 landen? Op dit moment is dat onmogelijk te voorspellen. Verwerkers steken veelal in op een verlaging van de gecontracteerde oppervlakte. Sommige telers zien kansen en planten meer uit, maar tegelijk leveren vooral veel grotere professionele aardappelbedrijven wel degelijk een significant areaal in.

In de wandelgangen wordt een teruggang van 7-8% het meeste genoemd, zoals Boerenbusiness eerder schreef. Door het aanhoudend droge weer loopt het poten in heel Europa vlot door, waardoor een significant deel van de consumptieaardappelen inmiddels in de grond zit. Sturen in het areaal wordt daarmee steeds lastiger. Het achteraf volpoten van overgebleven percelen – wat in andere jaren veelal gebeurde – is dit jaar nauwelijks aan de orde.