Raakt coronavirus de aardappelmarkt?

Onzekerheid voert de boventoon op de aardappelmarkt. Deels wordt dit aan het coronavirus toegeschreven. Veel Belgische aardappelverwerkers vrezen dat de afzet richting Azië stilvalt. Dit is al het geval, schrijven de marktexperts van DCA. Daarnaast is er het probleem van export met koelcontainers (reefers). Deze zijn bijna niet beschikbaar, waardoor frites moet worden opgeslagen. De vrieshuizen raken een keer vol.

Vrachtvervoer een ramp
Transportproblemen bemerkt ook fabrikant Kiremko uit het Utrechtse Montfoort. Het bedrijf produceert machines voor de fritesproductie en heeft naar eigen zeggen 70% van de wereldmarkt in handen. Hun snijmachines en bakovens kunnen nu niet naar China toe, zo legt directeur Paul Oosterlaken aan het Financieel Dagblad uit. "Rederijen hebben de vrijheid containers neer te zetten waar ze willen", legt hij uit. "Wanneer de Chinese haven is gesloten kan zo'n container in Zuid-Korea, Hongkong of Singapore worden gelost. Wij draaien op voor de extra kosten." Het enige alternatief is luchtvervoer. Volgens Oosterlaken zijn de kosten inmiddels gestegen van €1,20 per kilo tot maximaal €20 bij FedEx. Dat is onbetaalbaar voor het bedrijf, want de klant is niet van plan extra te betalen. Aardappelverwerkers als Snow Valley moeten noodgedwongen wachten op hun nieuwe verwerkingslijnen.

In hoeverre de fritesexport te maken heeft of krijgt met het virus blijft koffiedik kijken. De exportcijfers worden met enkele maanden vertraging gepubliceerd, waardoor in mei meer te zeggen is over een mogelijk afnemend volume richting Azië. Het volume frites dat China invoerde tussen oktober en december lag 25.000 ton lager, ten opzichte van een jaar eerder.

Groeiende afnemer Turkije
Deze verlaging heeft weinig met de impact van corona te maken. China is namelijk fors meer frites gaan importeren uit Turkije. In het vierde kwartaal van 2019 exporteerde dit land 7.200 ton frites naar China, waar dat in 2018 nog slechts 3.300 ton bedroeg. Tellen we die cijfers op bij de bekende leveranciers, dan ligt de export naar China 3,6% hoger ten opzichte van 2018. De Belgische export over 12 maanden ligt nog altijd bijna 70% lager en die van Nederland zelfs 80%, wat te maken heeft met de krappe beschikbaarheid. Duitsland doet het wel 12% beter. Turkije is echter de grote winnaar, met 70% meer export in 12 maanden tijd.

De Chinese vraag naar frites nam dus al af voor corona het hoofdonderwerp werd. In december viel de afzet van de VS naar China zelfs met bijna een derde terug, maar andere landen vingen dit verlies op. Omdat Chinezen nu fors minder buiten de deur eten is het aannemelijk dat de fritesconsumptie negatief wordt beïnvloedt. Ondertussen zijn de fritesprijzen in het land fors gedaald, na een hoogtepunt in september. Dit is merkbaar in de verkoopprijs van de exportlanden.

Totale impact
Dat het coronavirus op meerdere manier grip krijgt op de markt – of reeds heeft – is onontbeerlijk. Enerzijds strooit het zand in de exportmotor en anderzijds ontregelt het consumptiepatronen, doordat bijvoorbeeld veel minder buitenshuis wordt gegeten. Zeker wanneer in meer landen het virus zich verspreidt neemt de impact op de fritesmarkt flink toe. Heel Azië is goed voor een kwart van de fritesimport wereldwijd. Europa neemt nog altijd de helft van de totale productie voor zijn rekening en Noord-Amerika zo'n 20%. Daarmee kan vooral de stemming het feestje bederven, en niet altijd de fysieke afname.