De contractprijzen voor 2020/2021 op een rij

Ieder seizoen heeft zijn thema. Vorig jaar waren het de hogere teeltkosten als gevolg van beregening en de compensatie voor een door droogte gedecimeerde opbrengst. Dit jaar is unaniem de kiemremmer Chloorprofam het belangrijkste hoofdstuk.

Het gemis van CIPC heeft 2 belangrijke gevolgen. Allereerst dienen bewaarplaatsen te worden gereinigd. Ten tweede is er de kostprijsstijging. Alternatieven zijn nu eenmaal (fors) duurder. Daar komt een prijsstijging om de hoek kijken. Opvallend genoeg wordt over het verdwijnen van Diquat bijna niet gerept. Die impact is nog onzeker.

Minder druk af land
De fritesproducenten begon zich afgelopen najaar over de beschikbare voorraden en braken hun hoofd hoe de lijnen konden blijven draaien. Prijzen voor af land aardappelen gingen met €1,70 tot €1,80 per 100 kilo omhoog. Dit jaar is die beschikbaarheid minder een issue.

Eén verwerker laat de prijs licht dalen. De rest is ongewijzigd. Ondanks een nat rooiseizoen zijn de fabrieken goed te spreken over de kwaliteit in de schuur. De meeste draaien graag lang door (tot en met week 30) op de oude oogst. Je kent de kwaliteit en weet de tonnen, zo is het idee. Bij de vroege aardappelen blijft dat onzeker.

Voor prijsverhogingen moeten we naar de bewaarperiode toe. Het tijdstip waarop verwerkers hun prijs verhogen, verschilt. De een start al in januari 2021, waar je bij de ander tot april moet wachten. Wel is duidelijk dat Innovator beter wordt gewaardeerd. Sommige verwerkers zetten extra op dit ras in en stimuleren dat met de prijs. Wat ook meespeelt is dat Fontane de afgelopen 2 (uitdagende) jaren relatief goed heeft gepresteerd.

*Deze tabel is bedoeld als overzicht en NIET als vergelijk tussen verwerkers. In de tabel wordt de basisprijs zonder premies en toeslagen genoemd. Agristo en Farm Frites werken met de sortering 35 millimeter opwaarts. Aviko, McCain en Lamb Weston/Meijer met 40 millimeter opwaarts. Zie hieronder voor verdere toelichting.

Gemiddelde prijsstijging
Boerenbusiness neemt week 17 (eind april) als benchmark voor alle artikelen. De prijsverhoging voor Fontane komt in deze week gemiddeld uit op €0,62 per 100 kilo, tegenover €1,89 vorig jaar. Bij Innovator is de gemiddelde stijging €1 tegenover €1,97 vorig seizoen. In juni is de stijging bij Fontane €0,89 gemiddeld en voor Innovator €1,48 gemiddeld. De Fontane-prijzen van McCain nemen we niet mee. Deze verwerker communiceerde naar Boerenbusiness in het verleden de prijs voor 50 millimeter opwaarts bij Fontane. Dit jaar is een prijs voor 40 millimeter afgegeven, waardoor het in de tabel oogt alsof McCain verlaagd. Dit is niet het geval: Fontane krijgt er €0,20 tot €0,85 bij en Innovator €0,45 tot €1,40.

Voor het eerst zien we in de vastprijscontracten een prijs van €20 per 100 kilo verschijnen. Hiervoor moet je wel extra premies binnenslepen. Lever je Innovator uit de mechanische koeling, dan keren Lamb Weston/Meijer en Aviko Potato beide dit bedrag uit. Het gaat om €20,38 bij LWM en €20,03 bij Aviko.

Innovator scoort beter
Kijken we naar de gemiddelde contractprijs dan ligt deze van Fontane af land (week 36) iets lager ten opzichte van vorig seizoen. Bijna Innovator is er een plusje van €0,10 doordat LWM en Farm Frites verhogingen doorvoeren. In de andere periodes zijn stijgingen merkbaar. Fontane plust in week 17 €0,39 met vorig jaar en eind juni €0,65. Bij Innovator is dat €1,01 en €0,98. Het prijsverschil bij Innovator van LWM komt doordat vorig jaar inclusief deze premie werd gerekend. Nu is dat zonder.

Het hoofdstuk CIPC is voor verwerkers een hoofdpijndossier. Vooral omdat nog zoveel onduidelijk is. Om te beginnen het instellen van een tijdelijke MRL. Verwerkers schermen met de Vavi-voorwaarden over het reinigen van bewaarplaatsen. Hoe intensief dit moet gebeuren is een grijs gebied, waar telers zelf beslissingen in moeten nemen. In alle contracten zijn de Vavi-voorwaarden leidend. Afnemers benadrukken dat de sector zich gezamenlijk in moet spannen. Versoepelende maatregelen, zoals het kunnen opmengen van partijen, kan de verwerkers enorm helpen. Het is de vraag of hier een toelating voor komt.

Hoogste niveau ooit
De gemiddelde contractprijzen bevinden zich op hun hoogste niveau ooit. De prijs die 3 jaar terug nog eind juni werd gehanteerd is nu al in april haalbaar. In de praktijk wordt veel gesproken over een kostprijsverhoging van €3 per 100 kilo. Hoofdzakelijk door het gebruik van duurdere kiemremmers, maar ook het gemis van Diquat (Reglone) en stijgende arbeidskosten. Dit bedrag wordt niet gehonoreerd.

De kostprijs is voor iedereen anders, zo geven verwerkers aan. Of een vastprijscontract past is per teler afhankelijk. Langbewaarders, met het juiste fingerspitzengefühl en een goed uitgeruste bewaarplaats, kunnen hun voordeel doen met de prijsstijgingen. Vooral het tussensegment (januari-april) moet keuzes maken.

De fritesproducenten zijn bijna unaniem met hun voorspelling dat het Europees aardappelareaal dit jaar toeneemt. In Nederland en het Vlaams deel van België is slechts een klein beetje groei mogelijk. Vooral in veehouderijgebieden is meer grond voor handen. In Wallonië, delen van Duitsland (Nedersaksen) en hoofdzakelijk Noord-Frankrijk is meer groei mogelijk. De verwerkingscapaciteit is de voorbije 12 maanden niet enorm uitgebreid.

Nieuwe fabrieken staan op de planning, maar moeten nog worden gebouwd. Twee door droogte getekende seizoenen hebben ingehakt op de aardappelvoorziening. Een gunstig groeiseizoen kan hier snel verandering in brengen. De pootgoedvoorziening is geen probleem. Prijzen blijven meestal stabiel, of stijgen licht.

Wildcard Polen
Het Verenigd Koninkrijk vervult een bijzondere positie. Het land consumeert de meeste frites in Europa en is daarmee een belangrijke afzetmarkt. In welke mate brexit voor problemen zorgt is afwachten. Als enige land in de EU-5 moet hier nog een significant areaal worden geoogst. Een land om in te gaten te houden is Polen, waar het 2 jaar op rij catastrofaal droog was.

Zijn telers in dit land bij machte om opnieuw verplichtingen aan te gaan? Afnemers hebben er met grote tekorten te maken. Waterpeilen zijn ondanks winterregens nog lang niet voldoende aangevuld, waardoor er vrees is voor het derde droge jaar op rij. Dat heeft invloed op de 'aardappelstromen' binnen Europa.