2019: een bewogen aardappeljaar

Oogstjaar 2018, die qua seizoen halverwege 2019 eindigde, kende prijstechnisch een extreem beeld met marktprijzen boven het €30-niveau. Zo noteerde de termijnmarkt voor het april 2019-contract in januari (week 3) €33 per 100 kilo. Richting maart zakte de markt weer wat in, naar €26,50, om uiteindelijk af te wikkelen op net geen €28.

Marktregel van oogstjaar 2018
Het staartje van seizoen 2018-2019 verliep weer wat vaster, met marktprijzen die ruim boven het €30-niveau uitkwamen. Zo wikkelde het juni-termijnmarktcontract af op €31,20. Kijk we naar de situatie in oogstjaar 2018 (met in alle EU-5 landen een zeer lage gemiddelde aardappeloogst) en het uiteindelijke prijsverloop, dan kunnn we concluderen dat €30 een harde bovengrens vormt in de aardappelmarkt. Er moeten bijzonder veel argumenten samenvallen wil de aardappelmarkt op een prijsniveau boven €25 uitkomen. Laat staan daar ook op te blijven hangen.

De zeer uitzonderlijke prijsbeweging in oogstjaar 2018 zorgde er in ieder geval voor dat het EU-5 areaal voor het vierde jaar op rij groeide. Na een jaar met hoge prijzen is de markt echter niet snel de put in te praten en is er weinig voor nodig om de opgaande lijn ook in het nieuwe oogstjaar op te pakken.

Kwijnend vertrouwen
Door wederom een droge zomerperiode steeg de termijnmarkt voor oogst 2019 al snel tot boven het €20-niveau. Toch werd de sprong, zoals een jaar eerder het geval was (boven €25), niet gemaakt. De groeiomstandigheden waren niet altijd optimaal, maar bleken achteraf toch voor een redelijke aardappeloogst te zorgen in de EU-5 landen. Vooral in augustus was in korte tijd het vertrouwen in de markt volledig verdwenen. Door het grotere areaal en de onduidelijkheid over de Europese gemiddelde aardappeloogst zakte de termijnmarkt terug naar zelfs €11,50.

Het doemscenario van oogstjaar 2017 kwam in beeld. Toen zakte door een grote gemiddelde Europese aardappeloogst de markt terug naar ver beneden de €10. Toch werd uiteindelijk de soep niet zo heet gegeten als  opgediend. De aardappeloogst in de EU-5 landen haalde het meerjarig gemiddelde niet en door het gat, geslagen na seizoen 2018-2019 in de voorraden eindproduct, was er geen buffer. Verder was er een grote vraag aan de onderkant van de markt, vanuit het zetmeelsegment, tweede soort en export richting Oost- Europa.

Cash-settlement
Na de flinke dip van de markt in augustus werd de weg naar boven ingezet, waardoor de termijnnotering in de oogstperiode weer steeg richting gemiddeld €16,50. Toen de oogst in Engeland op zijn zachtst gezegd moeizaam verliep, en de vergelijking met oogstjaar 2012 werd gemaakt, steeg de aardappelmarkt (zowel fysiek al termijn) langzaam maar zeker. Zo werden de laatste contracten op de termijnmarkt van het jaar 2019 verhandeld op €18,70 en noteerde de meest actuele cash-settlement €14,20. Hoewel de aardappelmarkt duidelijk een opwaartse beweging aan het maken is, is dat nog niet echt terug te zien in de C-S. Door met name het achterblijven van de noteringen in België en Frankrijk, die gebruikt worden voor het samenstellen van de C-S, komt de markt vooralsnog stroef over.

Voor de eerste helft van 2020, en de uitloop qua prijsvorming van oogstjaar 2019, is de verwachting positief. Het algemene idee is dat de prijs zich tussen de €15 en €20 moet kunnen bewegen, waarbij de factor Engeland nog boven de markt hangt. Een flinke vraag vanuit Engeland is aannemelijk, maar die wordt overigens niet direct aan het begin van 2020 verwacht. Daarnaast zal de vraag naar rassen als Innovator en Markies (bovenkant segment) groot zijn. Het aanbod van het veelgevraagde ras Innovator is beperkt, mede door de tegenvallende oogst in Wallonië. Een marktprijs van circa €20 moet hier zeker mogelijk zijn. Dat geldt ook voor een ras als Agria dat in het hogere exportsegment gewild is. Deze vraag blijft bestaan.

Weer heeft laatste woord
Kortom, net als in voorgaande jaren was 2019 een bewogen aardappeljaar. Op 1 januari kan nooit voorspeld worden hoe de hazen gaan lopen. In die zin is het weer altijd de bepalende factor en van het weer weten we inmiddels dat deze onvoorspelbaar is!