Waar liggen de kansen in de aardappelexport?

Met een productie die naar schatting 10% onder die van vorig jaar ligt heeft Polen een serieus tekort aan aardappelen. Het land is dan ook continue op zoek naar product. Fabrieken schuiven met hun contractaardappelen om de lijnen gevuld te houden. Vooral Duitsland is een grote leverancier van zowel frites- als tafelaardappelen. Ook Nederland doet mee.

Minder Oost-Europese aardappelen
Er zijn echter meer landen in Centraal-Europa die met minder product te kampen hebben. Uit het MARS-rapport van de Europese Commissie blijkt dat in 11 van de 28 EU-lidstaten de hectareopbrengst lager ligt dan het 5-jarig gemiddelde. Bij 8 lidstaten wordt de oogst hoger ingeschat en voor 9 lidstaten zijn nog geen cijfers bekend. Onder de landen die lager uitkomen bevinden zich Tsjechië, Estland, Litouwen, Polen en Roemenië.

Het meerjarig gemiddelde in de EU wordt volgens het laatste MARS-rapport dan ook niet gehaald. Die blijft steken op 33,8 ton per hectare, wat een verlaging van 3% inhoud. Wel ligt de opbrengst hoger dan in 2018. Op de kaart wordt al snel duidelijk dat het centraal en oostelijk deel van Europa duidelijk lager scoort door droogte dit seizoen.

Min in EU-5
Als het om fritesaardappelen gaat spreken we meestal over de EU-5. Voor deze landen schrijft de Europese Commissie ook lagere opbrengstcijfers op. Alleen het Verenigd Koninkrijk toont een minimaal plusje. Enorme regenval bemoeilijkt daar de oogst, waardoor een plus van 1% in de opbrengst snel negatief wordt bijgesteld met de huidige stand in het land.

Het areaal in de EU-5 is dit jaar behoorlijk gegroeid door de aangewakkerde vraag naar grondstof bij verwerkers. Een oppervlakte van ruim 860.000 hectare is een record. Het aandeel van de EU-5 binnen de EU-28 (1,7 miljoen hectare) is dan ook vergroot. De areaalstijging in Noordwest-Europa bedraagt ongeveer het dubbele van de beweging in andere landen. In Centraal- en Oost-Europa (Polen uitgezonderd) is de oppervlakte meestal gelijk gebleven of minimaal gestegen.

Totale Europese oogst
Vermenigvuldigen we het areaal met de geschatte hectareopbrengsten, dan komt de totale Europese aardappeloogst op zo’n 55 miljoen ton uit. Duidelijk meer dan vorig jaar het geval was. Pakken we echter het 5-jarig gemiddelde, dan ligt dit volume net onder deze lijn met een tekort van 530.000 ton. Dit terwijl de vraag naar aardappelen in 5 jaar tijd zeker wel is gestegen. Vooral bij de verwerkers.

Kansen voor de export zijn er. Vooral de ‘oostelijke vraag’ legt een stevige bodem in de markt. Daarbij zijn 2 zaken van belang. Andere landen als Frankrijk en Duitsland hebben met lagere opbrengsten te maken (-10 en -5,2% volgens MARS). Forse concurrentie is dus minder te verwachten. Ten tweede is het prijsniveau, ten opzichte van een jaar eerder, veel gunstiger. Bestemmingen in het oosten zijn extra gevoelig voor de prijs.

Gunstig prijsniveau
PotatoNL noteerde 16 oktober een prijs van €15,25 per 100 kilo voor exportgeschikt product 40 millimeter opwaarts. Een jaar eerder stond de notering toen al op €26, om hier de rest van het jaar op te blijven staan. Ook bovenmaats pootgoed is veelgevraagd. Mede omdat dit product veelal wel direct droog uit de schuur kan worden geleverd, terwijl de hoofdoogst consumptieaardappelen in de meeste gevallen nog niet gerooid is.

Niet alleen de export over ’s lands grenzen loopt goed. Ook aardappelverwerkers nemen veel aardappelen af. In september werd een recordhoeveelheid van 345.800 ton aardappelen tot frites en andere aardappelproducten verwerkt. Exportcijfers over september zijn nog niet bekend. Tot en met augustus werd ruim 87.000 ton geëxporteerd. Dat niveau ligt 2.000 ton onder 2017, maar hoger dan in de 3 jaren daarvoor. Onder andere Polen, Tsjechië en Roemenië namen al een volume af. Ook de uitvoer naar Scandinavië (Denemarken en Zweden) lag op een hoger niveau ten opzichte van een jaar eerder.