Poolse aardappeloogst kent tweede ramp op rij

Vorig jaar oogstte Polen 7,5 miljoen ton aardappelen. Voor dit jaar rekenen experts met een totaal volume van 6,51 miljoen ton. Dat is 20% onder het 5-jarig gemiddelde. Na een extreem natte herfst in 2017 startte 2018 met een goede beschikbaarheid aan bodemvocht. Vervolgens bleef het gedurende het seizoen erg droog. Ook in de winter regende en sneeuwde het nauwelijks.

Situatie erger dan 2018
Dit resulteert erin dat het nog steeds extreem droog is in Polen, waardoor de situatie problematischer is dan 1 jaar geleden. Tijdens een persconferentie van het landbouwministerie op woensdag 31 juli vertelde Jan Krzysztof Ardanowski, de minister van Landbouw, dat 1.100 gemeentes door droogte worden getroffen. Daarnaast lijdt circa 1,5 miljoen hectare aan gewassen aan droogte en al vanaf het voorjaar is het geregeld zeer heet.

Het agrarisch statistiekbureau raamt het totale Poolse areaal dit jaar op 310.000 hectare. Daarmee heeft de totale oppervlakte een flinke sprong gemaakt: 12.000 hectare, goed voor een groei van 4,2%. Deze groei is met name bij professionele telers van tafel- en fritesaardappelen merkbaar. Vooral het industriesegment groeit. De achtertuinmarkt groeit na het dure aardappelseizoen eveneens.

Weinig regen
In het zuidwesten van het land is de droogste het ergste. Ook in het noorden is het droog, maar hier zijn onalngs enkele buien gevallen. De buien hebben meestal een lokaal karakter, waardoor van verlichting geen sprake is. Beregenen gebeurt op kleine schaal en me tname bij de grote aardappelbedrijven.

Door de neerslag hebben veel gewassen met doorwas te maken. Het ras Markies ervaart de meeste problemen. Door de recente hitte van juli zijn Innovatorpercelen sterk op hun retour. Mocht het nog gaan regenen, dan komt de neerslag voor deze percelen te laat. De knollen zijn gemiddeld fijn en hebben een laag onderwatergewicht.

Prijs op vast hoog niveau
Na een dip, toen het rooien van de primeuraardappelen in juni begon, is de prijs weer opgekrabbeld. Hij is al enkele weken vast te noemen. Telers krijgen omgerekend €40 per 100 kilo voor tafelaardappelen. Aardappelen voor de verwerking worden voor ietwat lagere prijzen verhandeld. Niet zo gek dus dat er in Nederland product voor Polen wordt gekocht. Overigens is deze situatie ook in uien merkbaar, waar telersprijzen door de droogte een niveau van €50 per 100 kilo hebben bereikt. Mondjesmaat gaan daarom Nederlandse uien naar het oosten toe.

Veel telers besluiten van de hogere prijzen te profiteren en rooien groen, zonder dat de aardappelen huidvast zijn. Ze zijn bang dat veel import uit het westen de markt in het land omlaag kan brengen. Net zoals in 2018 kiezen de contracttelers ervoor om hun aardappelen op de vrije markt te verkopen, in plaats van hun contracten vol te leveren. Verwerkers zitten met de handen in het haar.

Westen ziet zijn kans
De vrees voor de import van goedkope(re) aardappelen uit het westen is gegrond. Vorig seizoen exporteerde het Verenigd Koninkrijk namelijk bijna 15.000 ton tafelaardappelen naar dit land, meldt AHDB Potato. Normaliter zijn Duitsland en Frankrijk de grootste leveranciers, maar nu heeft het Verenigd Koninkrijk 20% van de markt in handen. In Tsjechië en Slowakije is het eveneens droog, wat merkbaar is in de exportcijfers. Duitsland en Frankrijk vormen naar verwachting opnieuw niet de exportmotor, omdat ook zij minder aardappelen oogsten door droge omstandigheden.

Met nog zo'n 4 weken te gaan tot de hoofdoogst in Polen van start gaat, wordt steeds beter duidelijk dat 2019 voor het land nog slechter uitpakt. De opbrengsten van alle gewassen zijn catastrofaal slecht. Het kleine beetje neerslag dat valt brengt geen verlichting. Extreme temperaturen hebben de grootste schade aangericht. Daarmee legt het land een belangrijke bodem in de markt.