Daalt aardappelareaal in Polen in 2019 opnieuw?

Volgens definitieve cijfers van het Poolse landbouwinstituut IERiGÅ» kwam het totale consumptieaardappelareaal in 2018 uit op 316.000 hectare. Dit is 4% minder dan het jaar daarvoor. Gedurende het seizoen sprak het nog over een daling van 10% tot 15%. De gemiddelde hectareopbrengst kwam uit op 24,2 ton per hectare, wat goed is voor een oogst van 7,65 miljoen ton. De droogte heeft er behoorlijk ingehakt, want vorig jaar zomer had IERiGÅ» het nog over 8,5 miljoen ton aardappelen.

Afgelopen oogst
Ten opzichte van het 5-jarig gemiddelde zou het volume van 7,65 miljoen ton slechts 300.000 ton afwijken. De sector zelf denkt dat dit veel meer is. Het contrast met oogst 2017 is groot. Toen werd, volgens overheidscijfers, 9,72 miljoen ton gerooid. Het segment frites- en chipsaardappelen kwam vorig jaar uit op 2,33 miljoen ton. Daarnaast is ongeveer 1,75 miljoen ton voor de tafelaardappelmarkt, tezamen goed voor 4 miljoen ton afzet. De overige tonnen zijn pootgoed, voeraardappelen en hobbyteelt voor eigen consumptie.

Een voorlopige raming voor oogstjaar 2019 komt op 300.000 hectare. Dit houdt een daling in van circa 5%. In theorie levert dat een gemiddelde aardappeloogst van 8,8 miljoen ton op. Dit is vergelijkbaar met oogstjaar 2016. Hiervan is een krappe 2,5 miljoen ton aardappelen bestemd voor de verwerkers.

Juiste cijfers?
Insiders twijfelen over de juistheid van deze cijfers. Zij rekenen met een areaal van 300.000 hectare en slechts 6,5 miljoen ton aardappelen voor oogst 2018. Volgens deze insiders wordt er 3,5 miljoen ton geproduceerd en 3,5 miljoen ton tot frites en andere aardappelproducten verwerkt. Het overige volume is voer en pootgoed. Zij schatten in dat het areaal voor 2019 afneemt tot 280.000 hectare, wat 7,5 miljoen ton oplevert. Daarvan is 3,5 miljoen ton voor de verwerkers.

Pas in maart en begin april begonnen de marktprijzen in Polen significant te klimmen, al is het prijsniveau van Nederland en België niet gehaald. De Poolse kopers hebben het er vaak niet voor over en de supermarkten worden gevuld met aardappelen vanuit Frankrijk, Egypte, Spanje of Italië. Groentes en uien zijn dit seizoen schreeuwend duur. Van een hoge vrije aardappelprijs hebben slechts weinig telers kunnen profiteren. Een juiste lange bewaring mist, of vrij te verkopen kilo’s waren er simpelweg niet. Vooral bij de fritesaardappeltelers was dit het geval.

Droge start
Het poten is in Polen bijna afgerond, alleen in het noorden moet nog wat gepoot worden. Dat gaat om pootgoed, waarvan ruim de helft in de grond zit. Het weer is vergelijkbaar met Nederland. Na de warme dagen rondom Pasen is het koud voor de tijd van het jaar. Regen is nu de cruciale factor, vooral in het westen van Polen is het droog. Suikerbieten en uien hebben door de aanhoudend harde wind eveneens te lijden van stuif- en vraatschade.

De verhalen over vorstschade rond Pasen zijn wisselend. De een spreekt van flinke schade, ook onder vliesdoek, terwijl de ander meent dat er zo goed als geen problemen zijn. De sector hield in mei zijn hart vast, toen werd namelijk fikse nachtvorst voorspeld. Uiteindelijk viel de vorst alles mee. De vroege percelen, die nu in een gevoelig stadium zitten, hebben weinig tot geen schade ondervonden.

Gevolgen voor oogst 2019
Polen heeft een enorm droge herfst, winter en voorjaar achter de rug. Er viel nauwelijks sneeuw, waardoor bodemvoorraden niet zijn aangevuld. Insiders geven aan dat de situatie op het moment veel nijpender is dan 1 jaar eerder. Toen was er voldoende vocht, na de zeer natte herfst in 2017. In het hele land is het extreem droog. Kleine, lokale regenbuien hebben op korte termijn verlichting gebracht, maar enkele millimeters zijn snel verdampt. Blijft het droog dan heeft dit enorme consequenties voor alle teelten en zeker voor de aardappelen.

De sectorspecialisten verwachten dat de dalende lijn in het areaal in de komende jaren doorzet. Polen telt 300.000 hectare aardappelen voor 40 miljoen inwoners. Ter vergelijking: Duitsland heeft 80 miljoen inwoners en 250.000 hectare. Insiders voorspellen dat areaal in de komende jaren afneemt tot 250.000 hectare. Tegelijkertijd stijgt de productie per hectare wel, hoofdzakelijk door de introductie van nieuwe en betere rassen. Het aandeel fritesaardappelen blijft toenemen, terwijl de tafelaardappelteelt verder daalt.