Europese aardappeloogst start haperend

Rond 1 mei starten de aardappeltelers in Zuid-Italië, Spanje, Portugal en ook in delen van Frankrijk met rooien. Vooral in het zuiden van Spanje is dat een opgave, want daar viel in 5 dagen tijd (en soms zelfs binnen 24 uur) lokaal 300 millimeter neerslag. De gebieden Teruel en Castellón zijn het zwaarste getroffen, maar ook in Valencia, Murcia en Alicante is het nat. Het zijn gebieden waar veel vroege aardappelen vandaan komen.

Areaal daalt licht
In deze regio's viel 200% tot 500% meer neerslag dan normaal in april. De cijfers van het Spaanse ministerie van Landbouw wijzen uit dat het areaal aardappelen (primeur en vroege aardappelen) licht afgenomen is. Vooral de oppervlakte vroege tafelaardappelen is iets gedaald en komt uit op 18.000 hectare. Door voldoende vocht tijdens het groeiseizoen, heeft dit echter weinig impact op de totale opbrengst.

De aardappelteelt is vooral in Galicië en Valencia afgenomen. Het gebied Murcia, waar de meeste vroege aardappelen te vinden zijn, is echter wel iets uitgebreid. In het noorden van het land, waar met name late rassen worden geteeld, neemt het areaal juist iets toe. Het poten wordt daar momenteel afgerond en het is er droger dan in het zuiden.

Wat bedraagt de prijs?
Timing is alles voor de Spaanse aardappeltelers. Wie vroeg op de markt is, kan profiteren van de hoge prijzen. Totdat de oogst volop start, is het lastig om een prijsvoorspelling te doen. Accepteren de supermarkten in Noordwest-Europa een hoog prijsniveau? De prijs van aardappelen uit Israël wordt als benchmark gebruikt, met daarop een plus. De genoemde prijzen liggen tussen €50 en €60 per 100 kilo, al kunnen die op de lokale markt nog hoger zijn. Transportkosten zijn een belangrijke factor voor de afzet.

Spaanse telers hebben Europese concurrentie uit onder andere Frankrijk en Italië. In dit laatste land daalt het vroege areaal volgens cijfers van de overheid verder, waardoor deze uitkomt op 13.000 hectare. In 10 jaar tijd is het areaal bijna gehalveerd. De meeste van deze aardappelen worden op Sicilië geteeld. De daling heeft te maken met natte omstandigheden bij het poten. Ook vonden telers het schaarse pootgoed te duur. De prijs van primeuraardappelen bedraagt daar nu zo’n €80 per 100 kilo. Vanaf mei wordt meer aanbod verwacht, wat de prijs onder druk zet. Het aanbod is momenteel erg dun.

Ook in Zuid-Italië gooit de regen roet in het eten van de rooiwerkzaamheden. In Frankrijk blijven de prijzen van de oude oogst oplopen. In Bretagne en op het schiereiland Nourmoutier, aan de kust bij Nantes, worden de eerste primeuraardappelen van koude grond geoogst. Het bijbehorende prijsniveau past echter niet bij de supermarkten. Die vullen hun schappen nu namelijk nog met de oude oogst, of het kleine beetje import vanuit Noord-Afrika. Pas vanaf half mei wordt nieuwe oogst in grotere volumes verwacht.

Werk blijft liggen
Piet Regnerus van Rema Machinery was eind april in Zuid-Spanje voor de aardappeloogst. Rooien was echter nauwelijks mogelijk, vooral als gevolg van de vele neerslag. Mede door het feit de aardappelvelden flink worden beregend, is de grond snel verzadigd. De zandgrond is goed doorlatend, maar percelen leemgrond blijven lang nat.

"Veel percelen moeten worden doodgespoten. Door 300 millimeter regen rond Alicante is dat de telers niet gelukt. Vervolgens moeten ze 20 dagen wachten voor de aardappelen voldoende huidvast zijn. De akkerbouwers willen graag vroeg de markt op en dat lukt momenteel niet. De percelen die al wel een loofdoding hebben gehad drogen snel op, maar bedekte percelen drogen moeilijk uit. Bij 30 graden en een beetje wind droogt het snel. Echter, ook ziektes liggen dan op de loer."

Export naar België
Regnerus demonstreert er hun EnvimaxX looftrekker en wortelsnijder, die maakt het mogelijk de loofdoding uit te voeren en na enkele dagen al te oogsten. De telers waarbij hij bezig was, telen aardappelen voor het Belgische handelsbedrijf Pomuni. Die vervoert ze naar Noord-Europa. De aardappelen die niet geschikt zijn voor de tafelmarkt, worden verwerkt tot bijvoorbeeld aardappelkroketjes.

De percelen tafelaardappelen die nu gerooid worden, zijn medio februari gepoot. In september worden er opnieuw aardappelen gepoot, die dan in december gerooid kunnen worden.