Halen de Britten einde aardappelseizoen?

AHDB Potato, de overheidsdienst in de Britse aardappelsector, becijferde dat op 1 april nog 980.000 ton consumptieaardappelen in opslag lag. Dat is 25% minder dan vorig jaar en 13% minder dan het 5-jarig gemiddelde. Na de oogst van 2013 en 2015 lag het volume echter op een gelijk niveau en de extreem natte oogst 2012 was nog vele malen lager.

Meer tafelaardappelen
Sinds de vorige meting (1 februari) is 860.000 ton aardappelen afgeleverd door de Britse telers. Dat is 13% minder dan het gemiddelde van deze 8 weken. De helft van alle aardappelen in voorraad, zijn tafelaardappelen voor binnenlandse consumptie. De voorraad tafelaardappelen ligt zelfs hoger dan in andere jaren.

De voorraad fritesaardappelen ligt iets lager, maar deze is wel in lijn met andere jaren waarin aardappelen schaars waren. De Britse fritessector is stabiel. Het marktsegment 'verse frites en grootverpakkingen' fluctueert het meeste; hier ligt de voorraad circa 15% lager. Een segment dat bijna volledig in handen van de teler is en niet gebonden is aan contracten. Telers hebben van de vraag geprofiteerd en goed doorverkocht.

Geen herhaling van 2012
Nadat het Verenigd Koninkrijk in 2012 een groot gedeelte van zijn oogst zag verzuipen, volgde een desastreus lage oogst; de laagste sinds 1976, en ook 2018 ging daar niet overheen. Wat volgde was een gigantische export vanaf het vasteland. Nederland exporteerde in seizoen 2012/2013 tot en met de maand maart 127.500 ton aardappelen naar het eiland. Over oogst 2018 blijft dat steken op 8.300 ton.

De Britse aardappelsector is een bijzondere sector. Het land wordt nog steeds in de EU-5 meegenomen, maar is een wereld op zich; zeker op het vlak van fritesaardappelen is de invloed klein. Na de brexit drijft de markt waarschijnlijk alleen maar verder af. Na 2 jaren met een sterke dalingen, stabiliseerde het areaal in 2017 en 2018. Momenteel lijkt een dergelijke oppervlakte goed te passen bij de markt.

Exportkansen
In de jaren met een tekort profiteert de Nederlandse export van de vraag, al gaat het niet langer om enorme volumes. Vooral de Britse versmarkt importeert aardappelen van het vasteland. Import van fritesaardappelen voor de diepvriesfritesproductie is relatief klein.

Of de Britten in de laatste fase van het seizoen massaal aankloppen voor aardappelen, is nog maar de vraag. Afgezien van het feit of überhaupt vrij product beschikbaar is, spelen meer zaken mee. In Schotland liggen nog relatief veel aardappelen in voorraad, waarmee de Engelse tafelmarkt is bevoorraad.

Het pootseizoen is vlot en vroeg van start gegaan, waardoor de nieuwe aardappeloogst zich naar verwachting vroeg aandient. De droogte is met name in Oost-Engeland een punt. Er wordt zeer veel beregend, maar de watervoorraden zijn laag. Het poten van de hoofdoogst is ondertussen overal vergevorderd of afgerond. De grote telers hopen deze maand het werk af te ronden.

Transformatie van een sector
In 10 jaar tijd is de aardappelsector in het land getransformeerd, vooral door de schaalvergroting. Het areaal nam af en het aantal telers is flink gedaald. Een groep van 600 telers heeft de helft van het Britse areaal in handen. Met name de kleine telers zijn in 10 jaar tijd massaal gestopt. Opvallend is dat het aantal bedrijven met 100 tot 300 hectare gestegen is, maar dat daarboven weinig groei merkbaar is.

Die grote bedrijven zijn sterk gespecialiseerd. De beste gronden en vaste irrigatie zorgen voor extra opbrengstzekerheid. De teler sorteert, verpakt en levert zijn product zelf aan de supermarktketens en heeft stabiele levercontracten. Door een vragende binnenlandse markt houdt dit systeem stand.

Gevolgen voor de vraag
De kleine teler, met een areaal tot 30 hectare, sorteerde traditioneel veel aardappelen voor de huisverkoop en verkoop aan de 10.000 'fish & chips winkels' die het eiland telt. Hier is een forse daling merkbaar. Niet alleen het aantal winkeltjes dat dit Engelse gerecht serveert is gehalveerd, maar ook de telers stoppen. Hierdoor consolideert de aardappelmarkt en neemt ook de importvraag af.