Franse teler gewaarschuwd voor areaaluitbreiding

Frankrijk is, met een areaal van 147.000 hectare consumptieaardappelen, over 2018 de op 1 na grootste aardappelproducent in Europa; Duitsland staat op nummer 1. Daarnaast telt Frankrijk nog 46.800 hectare poot- en zetmeelaardappelen.

Grote uitbreiding mogelijk
Frankrijk heeft de beste papieren voor enige groei in de productie van aardappelen. Daarbij neemt de teelt hoofdzakelijk in Noord-Frankrijk fors toe, vooral omdat de Belgische en Nederlandse aardappelverwerkers hun grip op het gebied versterken. Allen zien ze daar kansen voor uitbreiding en dat is niet vreemd. Veel van de productiegroei komt op het conto van België.

Frankrijk is op het moment de grootste Europese doorvoerhaven voor de aardappelen. In 2017 produceerde het land 7,34 miljoen ton aardappelen. Daarnaast importeerde het ook nog 431.000 ton; van dit volume werd zo'n 2 miljoen ton geëxporteerd. Dat is meer dan buurland Duitsland, want die exporteerde 1,95 miljoen ton en consumeert zelf flink meer.

Tafelaardappelmarkt
De export draait met name om tafelaardappelen. Daarmee gaat het gelijk op met Duitsland. Echter, ten opzichte van 10 jaar geleden heeft het land wel flink ingeleverd op Duitsland, want die toont een forse toename. Qua pootgoed is Frankrijk exportland nummer 2, na Nederland. Wat betreft de fritesexport staat het land op plek 5 (binnen Europa).

Tussen 2009 en 2012 kelderde het consumptieaardappelareaal met 30% naar 116.500 hectare. In de 6 jaar daarna groeide het weer met ruim 25%. Weet het areaal in 2019 met 3% te groeien, dan bevindt het zich wederom op het niveau van 10 jaar geleden. Een belangrijke kanttekening daarbij is dat de oppervlakte nu steeds meer uit fritesaardappelrassen, en dus niet uit tafelaardappelrassen, bestaat. De groei zal gereguleerd worden door de beschikbaarheid van pootgoed.

Hot spot voor verwerkers
Het departement 'Hauts-de-France', wat tegen België ligt, is al geoormerkt voor de aardappelgroei. Dit is dé aardappelhotspot. De regio was in 2018 goed voor 3,8 miljoen ton fritesaardappelen, wat circa 66% van de totale productie is. In de naastgelegen Belgische provincie Henegouwen staan 4 fabrieken, die 33% van de productie verwerkt; het gaat om Clarebout in Warneton, Mydibel in Mouscron, Lutosa in Leuze en Ecofrost in Péruwelz. Clarebout heeft ook plannen om een nieuwe fabriek in Frameries te bouwen.

Meer naar het westen van België bevinden zich meer verwerkingslocaties van Clarebout, Agristo en ook Aviko. Die laatste partij maakte recent nog bekend dat het gaat starten met een aardappelpool voor Noord-Franse fritesaardappeltelers. McCain heeft daarnaast in Hauts-de-France 2 fritesfabrieken.

Suikerbieten en graan
Noord-Frankrijk kent nog genoeg groeimogelijkheden voor de teelt. Dit is echter wel sterk afhankelijk van de suikerbieten- en graanteelt. Besluiten de bietentelers de teelt te minderen of stoppen zij, dan biedt dit kansen. Gezien de ontwikkelingen op de Franse suikermarkt, en de sluitingen van meerdere fabrieken, dan is dat een plausibel scenario. Het areaal graan deint mee op de prijs en is na afgelopen seizoen iets toegenomen.

Niet iedereen verwelkomt de aardappelteelt met open armen. Naast de Franse bedrijven, steken steeds meer Belgische en enkele Nederlandse aardappeltelers de grens over. Er zijn voldoende grondeigenaren die het land willen verhuren voor de sterk toegenomen huurprijzen. Daar is veel onvrede over. Een deel van de lokale bedrijven noemt het illegaal. Grond kopen is voor buitenlanders al bijna onmogelijk in Frankrijk.

De areaaluitbreiding betreft voornamelijk contractaardappelen. Het weer bepaalt de opbrengst en daarmee ook grotendeels de markt, maar UNPT waarschuwt nu al voor mogelijke gevolgen. Wanner alles goed groeit en bloeit, heeft het een somber vooruitzicht voor de markt. Het adviseert de telers om niet op de bonnefooi te telen, maar alleen wanneer ze een afnemer hebben.

Contractvoorwaarden
Ook roept de organisatie de afnemers op om de telers te respecteren en geen wurgcontracten te presenteren; daarom zijn algemene voorwaarden opgesteld (Etats Généraux du Alimentation). UNPT heeft zelf daarbij ook contractmodel opgesteld. Belangrijk hierin is dat er geen leverplicht is opgenomen. Na het afgelopen seizoen moesten diverse aardappeltelers op de vrije markt product bijkopen om aan hun leververplichting te voldoen.

Tegelijkertijd schrijft telersorganisatie UNPT dat contracttelers de markt niet moeten overvoeren met hun overkilo’s. Risicovolle contractvormen kunnen hiervoor zorgen, zo meent het.