Onrust bij contracteren in de Verenigde Staten

De contractteelt van fritesaardappelen in de Verenigde Staten wordt door 3 spelers beheerst: J.R Simplot, Lamb Weston en McCain. Bij die laatste fritesproducent heerst onvrede over de gepresenteerde contracten. Dat schrijft het Amerikaanse vakblad Spudman.

Geheimhoudingsplicht
Voordat de telers van McCain het contract (met de prijs en voorwaarden) voorgeschoteld krijgen, moeten ze een geheimhoudingsplicht tekenen. Deze 'nondisclosure agreement' schiet bij diverse telers in het verkeerde keelgat. We niet tekent, krijgt te horen dat McCain afscheid neemt van de desbetreffende teler.

Chuck Stadick, uitvoerend directeur van telersvereniging Sipco, is een van de aardappeltelers die daarmee te maken kreeg. Sipco onderhandelt, namens de telers, met de 3 genoemde fabrieken over de contractprijzen en -voorwaarden. Het coöperatief zette recent zelfs zijn voorzitter aan de kant, omdat hij als teler wel een geheimhoudingsplicht tekende met McCain.

Contractprijs staat vast
Ondanks het niet tekenen, zegt Sipco dat McCain de contractprijzen gelijk wil houden aan 2017 en direct voor 2 jaar vast wil leggen. Het heeft een grote behoefte aan aardappelen, omdat het hun fabriek in Burley gaat uitbreiden. De aardappeltelers hopen juist op een prijs die minimaal 4% stijgt, om zodoende de hogere teeltkosten te kunnen vergoeden. Dat beaamt ook de universiteit van Idaho.

Volgens de telers zijn de contractprijzen bij alle verwerkers in de voorbije jaren met 7% tot 8% gedaald. Om toch rendabel te kunnen telen, worden de mindere gronden uit de productie gehaald. Zij verwachten dan ook dat de houding van McCain ertoe leidt dat het areaal in Idaho daalt. De akkerbouwers kiezen er dan bijvoorbeeld voor om hun gewasrotatie te verruimen.

Dreigement
De telersgroepen worstelen al sinds afgelopen herfst met de nieuwe aardappelcontracten. Wie niet tekent, die mag niet telen. Daarna krijgt een collega dit areaal erbij, zo dreigt de verwerker. Of Simplot en Lamb Weston de prijzen wel verhogen, is nog niet bekend.

Het totale areaal in Idaho bedroeg in 2017 125.455 hectare. Daarmee heeft het bijna 33% van het volledige Amerikaanse areaal in handen; zo’n 45% hiervan wordt tot frites verwerkt en de rest wordt voor de tafelmarkt of als pootgoed geteeld. Meer dan de helft van het areaal is van het ras Russet Burbank.

Je poot stijf houden
In oktober interviewde Boerenbusiness de Canadese aardappelteler Jan Rademaker, die ook fritesaardappelen voor McCain teelt. Rademaker, die oorspronkelijk uit Biddinghuizen komt, is ook bij een telersvereniging aangesloten en was daar bijna 25 jaar bestuurslid. "Je moet je poot stijf houden en nee zeggen", is zijn devies. Een rendabele contractprijs is in Canada bij wet vastgelegd. Komen fabriek en teler er niet uit, dan beslist de rechter. Zover is het echter nog nooit gekomen.