Onderkant aardappelmarkt in beweging

Vooral in Frankrijk, maar ook in buurland België, is nog steeds aanbod van lagere kwaliteit Bintje, welke de industrie tegen fors lagere prijzen afneemt (ten opzichte van de gemiddelde fritesaardappelprijzen). De Franse notering (RNM) maakte in week 46 zijn laatste 'normale' prijs bekend: €26 per 100 kilo. Voor lage kwaliteit, met een onderwatergewicht beneden de 345 gram, wordt vast €15 genoteerd.

Dat geldt ook voor Belgapom, die niet met 2 prijzen werkt. Bintje met een onderwatergewicht boven de 360 gram gaat voor marktconforme prijzen weg. PCA/Fiwap noteert een zeer brede prijsrange van €10 tot €25 per 100 kilo, wat de heterogeniteit onder de partijen Bintje bewijst.

PAT-Index
De bodem van de PotatoNL-notering voor fritesaardappelen bleef 29 november staan op €25,50 per 100 kilo. Van de bovenkant ging €0,50 van de prijs af. In België is dat €25 tot €27, waarbij Belgapom vasthoudt aan €25 voor de rassen Fontane en Challenger. De recent gelanceerde PAT-Index (gemiddelde Nederlandse prijs voor fritesgeschikte aardappelen) noteert 3 december een niveau van €27,12 per 100 kilo, op basis van alle gedane zaken door de industrie.

Duitse markt stijgt
De Duitse Reka-notering zit enkele euro’s boven de Nederlandse en Belgische notering. Als enige liet het de prijzen eind november stijgen. De rassen Fontane, Innovator en Agria kregen er aan de bovenkant €0,50 per 100 kilo bij. Zo wordt een prijsrange genoteerd van €27 tot €27,50 voor Fontane, €28 tot €28,50 voor Agria en €29 tot €29,50 voor Innovator.

Ook op de Duitse aardappelmarkt is het rustig. Verwerkers kopen weinig aardappelen bij en Duitse telers hebben in veel gevallen weinig tot geen vrije aardappelen in de schuur liggen. In het zuiden en zuidwesten van Duitsland zijn de opbrengsten iets beter, ten opzichte van Nedersaksen, waardoor hier iets meer aanbod wordt bespeurd; ook omdat op dit ‘aardappelkruispunt’ ook Nederlandse en Belgische verwerkers inkopen doen.

Record door aanbod lage kwaliteit
Aardappelverwerkers bestuderen op dit moment hun verwerkingsstrategie beter dan ooit, om zodoende in de eerste helft van 2019 te kunnen blijven draaien. Veel aanbod van lage kwaliteit heeft ertoe geleid dat de verwerkingscijfers records breken. In Nederland werd over september bijna 14.000 ton meer verwerkt dan in het jaar ervoor. Het totale verwerkte volume van 342.600 ton is zelfs een record voor die maand.

Volgens de cijfers van de Franse aardappelorganisatie GIPT werd van de nieuwe oogst tot 1 november reeds 421.000 ton verwerkt, een toename van 72.000 ton (vergeleken met vorig jaar). De aardappelimport liep terug. Er zijn zowel meer contractaardappelen als vrije aardappelen verwerkt.

Invloed van de feestdagen?
De verwerkers hebben aan de start van het nieuwe seizoen opgeschaald, om later weer gas terug te nemen. Met de feestdagen op komst, is het de vraag in hoeverre de prijs een volgende stap kan nemen. De verwachting is dat sommige fabrieken het werk langer dan gebruikelijk op een laag pitje zetten (om de grondstofvoorraad niet te veel uit te putten). Volgend jaar hopen zij dit met hun gecontracteerde tonnen te redden, zodat er niet te veel op de vrije markt hoeft te worden aangekocht.

Daartegenover staat een gezonde vraag naar aardappelen en frites. In het derde kwartaal is doorgaans een dip te merken in de fritesexport vanuit de Europese Unie. Dit jaar is die dip kleiner dan anders. De exportcijfers over de afgelopen 12 maanden stijgen hierdoor naar recordhoogtes, zo blijkt uit cijfers van Eurostat. Nog belangrijker: ook de prijs houdt stand. De gemiddelde exportprijs bewoog richting de €700 per ton (september). Naar verwachting stijgt de prijs gedurende het laatste kwartaal verder. De verkoopprijs ligt daarmee wel iets onder het niveau van vorig jaar.

Fritesprijs stijgt
Een fritesprijs die in het vierde kwartaal naar €750 per ton stijgt, lijkt wel haalbaar. Vooral als er serieuze krapte ontstaat in de aardappelvoorraad, gedurende de eerste helft van 2019, kan dit een prijsopdrijvend effect bewerkstelligen. De fritesexport naar Zuid-Amerika noteerde in het derde kwartaal een min van bijna 20%, maar het Midden-Oosten en Azië blijven fors meer product afnemen. Dat houdt de markt, ondanks de antidumpingheffingen, toch gezond.

De aardappeltelers bekijken dergelijke prijsniveaus waarschijnlijk met argusogen. Vooral akkerbouwers met nog vrij te verkopen aardappelen zijn van mening dat het huidig prijsniveau niet bij hun verwachtingen past. De verwerkers noemen juist de exportsituatie als reden waarom fors hogere grondstofprijzen niet haalbaar zijn.