Stilt Amerika de Europese friteshonger?

De Europese fritesproducenten hebben in de afgelopen jaren ingezet op werelddominantie. In veel gevallen is dat gelukt. België en Nederland voeren de lijst aan, waarna Duitsland, Frankrijk en Polen in mindere mate volgen. De reden? Een enorme beschikbaarheid aan kwalitatief hoogwaardig product voor een lage prijs. Niet voor niets dat landen zich beroepen op anti-dumping, om zodoende lokale fabrikanten te beschermen.

Te duur en niet te koop
Dit jaar zijn de kaarten echter anders geschud. De EU-5 heeft kampt met een fors lagere aardappeloogst. Dat is desastreus voor de Europese fritesaardappelteler, die gemiddeld 70% van zijn aardappelen op een vast-prijscontract teelt. Voor fabrieken is de situatie niet veel beter. Vrije aardappelen zijn duur en in veel gevallen niet eens te koop. Dan is er nog het issue kwaliteit (doorwas) en de fijnere sortering ten opzichte van andere jaren.

Het prijsverschil tussen de VS en Benelux blijft aanwezig. Frites uit Amerika zijn 20% tot 30% duurder, vergeleken met Nederland en België. Dit seizoen is dat verschil waarschijnlijk kleiner, maar niet in een mate die grote veranderingen brengt. Circa 4 seizoenen terug was het verschil overigens nog fors kleiner, want toen ging het om minder dan 10%. Sinds die tijd heeft vooral België zijn positie weten uit te bouwen. Het geëxporteerde volume van onze zuiderburen, maar ook van Nederland, is ten opzichte van de Amerikanen meer dan verdubbeld op de wereldmarkt.

Koersvoordeel
Een belangrijk voordeel voor verwerkers op dit continent is de koers van de euro. De fabrieken kunnen het zich veroorloven om dure vrije aardappelen bij te kopen. De US dollar staat namelijk zeer sterk. Die positie neemt alleen maar toe, terwijl averij bij de Turkse lira ook de euro met zich meetrekt. In 3 maanden tijd is de euro, ten opzichte van de dollar, bijna 8% in waarde gedaald. Daarmee is de waarde vrijwel gelijk aan die van 2 jaar terug.

(Tekst gaat verder onder de grafiek)Een lage koers van de euro is gunstig voor de export van frites.

Voor de Amerikaanse aardappelindustrie geldt echter ook: de aardappelen moeten er wel zijn. Een eerste prognose wijst uit dat de opbrengst ongeveer gelijk ligt aan 2017. Op dit moment worden in bepaalde teeltgebieden al contracten naar voren gehaald, om de aanvoer van aardappelen niet te laten stagneren. De opbrengsten liggen, door een ongunstig voorjaar en droge zomer, lager dan normaal. Landelijk gezien is de opbrengst echter niet significant minder.

Groeizaam weer
Een koel en vochtig weertype, dat naar verwachting in de tweede helft van augustus aanhoudt, brengt betere groeiomstandigheden. Vooralsnog verliep de zomer warm, wat kilo’s kost. Ook de kwaliteit is een punt van zorg voor sommigen. De verdeling is echter soms ongelijk. De grote aardappelgebieden zitten ruim in hun oogst, terwijl kleine staten kampen met een tekort.