Is er nu wel of niet voldoende pootgoed?

Vrije consumptieaardappeltelers moeten zich soms meer dan eens extra inspannen om over voldoende pootgoed te beschikken. Het gaat hierbij om monopolyrassen als Fontane, Challenger en Innovator. Aardappeltelers die afspraken hebben met een fritesproducent hebben weinig te vrezen. Goede afspraken tussen de fabriek en het handelshuis zorgen ervoor dat de beschikbaarheid niet in het gedrang komt.

Onafhankelijke aardappelhandelsbedrijven reageren gemengd op de vraag of er voldoende pootgoed voorhanden is. Wel beschikken ze zelf over voldoende poters. Handelshuizen hebben aan hun verplichtingen voldaan en van een overschot is geen sprake. "Sommige akkerbouwers kiezen er bewust voor om pas op het allerlaatst moment hun pootgoed aan te kopen, in de hoop het voor een lagere prijs te krijgen. Soms krijgen ze de deksel op hun neus", zo zegt een handelaar. Dit idee wordt mogelijk versterkt door de lage consumptieprijzen.

Bovenmaat
Handelshuizen schatten in dat vraag en aanbod redelijk in evenwicht zijn. Gerard Backx, directeur van HZPC, laat weten dat met name de fritesaardappelrassen afgelopen jaar te maken hadden met minder knollen. Hierdoor is er netto minder pootgoed in de maat geoogst en werd er meer bovenmaat geoogst; zelfs het hoogste niveau ooit bij het handelshuis. Hiervoor treft HZPC maatregelen, waar Boerenbusiness al eerder over schreef.

Door deze situatie is er meer grof pootgoed beschikbaar, waarvoor gesneden moet worden. Dit heeft echter niet de voorkeur van de consumptieaardappeltelers, zo weet ook HZPC. Aardappelhandelaren zijn niet van mening dat handelshuizen op dit moment voorraden achterhouden.

Kunstmatig tekort
Insiders schetsen dat bedrijven de bovenmaat gebruiken om de beschikbaarheid te reguleren. De grote vraag leidt ertoe dat er meer 55 millimeter opwaarts als uitgangsmateriaal wordt ingezet. Door juist meer bovenmaat te exporteren, is een kunstmatige krapte te creëren. PotatoNL noteerde 15 maart een prijs van €2,50 tot €3,25 per 100 kilo voor bovenmaats pootgoed. Daarmee is exporteren financieel onaantrekkelijk, maar nog altijd meer lonend dan verkopen als voer (voor prijzen tussen €0,50 en €1,25).

"Bij de planning is rekening gehouden met het feit dat het areaal fritesaardappelen in Europa groeit", zegt Backx. "In heel Europa wordt dit jaar meer eigen pootgoed (farm saved seed) gebruikt, als gevolg van de lage consumptieaardappelprijzen. De vraag naar gecertificeerd pootgoed is hierdoor kleiner dan verwacht." In Nederland neemt de populariteit van eigen ATR-pootgoed toe. In 10 jaar tijd steeg de (bij de NAK aangegeven) oppervlakte met 60%, tot ruim 1.200 hectare in 2017. Ook in België stijgt het aandeel Hoevepootgoed.

(Tekst gaat verder onder de grafiek)Het areaal ATR-pootgoed neemt fors toe.

Soepele uitlevering
Het uitleveren van pootgoed is inmiddels in volle gang en verloopt naar behoren, zo laten de bedrijven weten. Alleen tijdens de strenge vorst (eind februari) kwam de aflevering nagenoeg stil te liggen. Er wordt getracht het uitleveren van de partijen uit te smeren over de weken in aanloop naar het pootseizoen. Zo roept Aviko Potato op om vroeg te bestellen, zodat er vlot geleverd kan worden. Ook bij de bekendmaking van het fritesaardappelcontract voor 2018 liet de verwerker weten een bewaarstaffel in het leven te roepen.

Het uitleveren van pootgoed verliep vorig voorjaar met horten en stoten. Handelshuis Agrico verlaadde vorig jaar in week 12 een recordvolume van 33.400 ton pootgoed. Ook pootgoedbedrijf De Kubbe, die verladingen voor Aviko managet, kende haperingen in de uitlevering. Het late voorjaar, en de koude temperaturen, werken in het voordeel van de bedrijven. Het afleveren wordt zo namelijk niet op de spits gedreven.