7 vragen aan Romain Cools
'Samen bouwen aan de aardappelsector'
Belgische boerenbelangenbehartigers en Belgapom hebben de eerste stap gezet om een BO Aardappelen op te richten. De sector kan daarmee gezamenlijk bouwen aan de toekomst van de aardappelteelt in het land. Romain Cools, algemeen secretaris van Belgapom en FVPhouse, vertelt over de ambitie, visie en toekomst.
Geen ander land ter wereld exporteert jaarlijks zoveel frites als België. De verwachting is dan ook dat er in 2017 weer een productierecord is gevestigd. Om die positie vast te kunnen houden, hebben 4 organisaties een intentieverklaring ondertekend. Het is de eerste officiële stap voor het oprichten van een erkende brancheorganisatie. De organisatie moet eind november het levenslicht zien.
Er wordt momenteel gesproken over een brancheorganisatie en niet over een branchevereniging. Wat is het verschil?
"De brancheorganisatie is een instrument uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Het GLB faciliteert ook samenwerking in de keten via producentenorganisaties en BO’s. Deze organisatie moet door de overheid erkend worden. In België zijn dat 3 gewesten: Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarna kan een systeem voor verplichte bijdrage worden uitgewerkt. In Nederland wordt dit voor de gehele akkerbouwketen gedaan. In België is gekozen om diverse subketens op te zetten; in dit geval voor aardappelen."
België heeft veel organisaties die zich bezighouden met de aardappelteelt en de boeren. Vanwaar de noodzaak voor een BO?
"De initiatiefnemers van BO Aardappelen zijn de producenten (ABS, Boerenbond en FWA) en de handel en verwerking (Belgapom), maar de deur staat ook open voor onderzoeksinstellingen en andere schakels in de keten. Centraal staat de duurzame groei van de Belgische aardappelsector. In het verleden stelden we vast dat er veel werk verzet wordt, maar met een gebrek aan coördinatie. Met de BO hopen we een krachtige stem voor de sector te worden, om zodoende alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Overheidsmiddelen moeten efficiënt ingezet worden en deze moeten uitmonden in resultaatgerichte projecten. Ook de dialoog in de keten moet versterkt worden."
In tegenstelling tot Nederland biedt de Belgische overheid financiële steun voor onderzoek. Hoe gaat de BO hier mee om?
"Onze Belgapom-leden van Nederlandse origine weten goed dat sectorgericht onderzoek hier nog door de overheid gestimuleerd wordt. Ik denk daarbij aan WatchITgrow, wat een uniek instrument kan worden in een duurzame teelt. Tussen het Waalse Fiwap en Belgapom is 1 jaar geleden een werkgroep gestart om een toekomstgericht clusterproject voor te bereiden. Het doel is om dit te integreren binnen de BO. De creatie van de BO maakt een instrument beschikbaar om dit project een grotere kans van slagen te bieden."
Kan Nederland een voorbeeld nemen aan jullie? De Belgische fritesindustrie heeft ons immers al van de troon gestoten qua productie.
"Ik denk dat de Belgische aardappelsector niet moet oordelen over wat er in onze buurlanden gebeurt. We moeten in de eerste plaats naar onszelf kijken. Wat ik kan vaststellen, en vanuit Belgapom actief probeer te versterken, is samenwerking binnen aardappelketen in de Benelux. Denk daarbij aan Nederlandse pootgoedhuizen die een cruciale rol vertolken voor België. België is wellicht de belangrijkste afnemer van jullie pootgoed en consumptieaardappelen. Een ander voorbeeld is de samenwerking tussen Vegaplan en Voedsel- en Voerderveiligheid Akkerbouw (VVAk). België wilde verder gaan met de uitbouw van een gemeenschappelijk Europees 'merk', maar enkele spelers in Nederland gingen op de rem staan."
Heeft het huidige seizoen (lage prijzen en verlagingen in de contractprijzen) bijgedragen aan de intentie om een BO op te richten?
"Er zijn 2 elementen die niet verward mogen worden: een aardappelseizoen, dat elk jaar in september opnieuw van start gaat, en een langetermijnvisie. De BO gaat voor het tweede en kan zich niet bemoeien met de marktprijzen. Hier ziet de mededingingsautoriteit op toe. De dialoog om een langdurige samenwerking in de Belgische aardappelketen op te zetten, is langer aan de gang en de intentieverklaring om een BO op te richten is een gevolg hiervan. Het initiatief werd vorig jaar genomen, in een seizoen met hoge marktprijzen en noteringen op de termijnmarkt van meer dan €20 per 100 kilo dus in tempore non suspecto (ofwel: de tijd waarin dit nog niet speelde)."
(Tekst gaat verder onder de tweet).
U spreekt over 1 krachtig geluid, alle neuzen dezelfde kant op en een duurzame toekomst. Begint dit niet bij het betalen van een marktconforme prijs aan de aardappelteler?
"De aardappelteler heeft een grote keuze aan afzetvormen die producenten van andere gewassen of dierlijke producten niet hebben: contracten, vrije markt, pools, termijnmarkten en nog meer. Blijkbaar is dit voor een kleine groep klagers, die gebruik wenst te maken van naamloze internetfora, niet goed genoeg. Als ze daar blij van worden, dan doen ze maar. Ik begrijp dat telers niet gelukkig zijn met de nieuwe contractprijzen. Men mag echter niet vergeten dat de prijzen jaar na jaar zijn gestegen. Als ik de vergelijking binnen het landbouwinkomen van diverse organisaties en instellingen mag geloven, dan hebben aardappeltelers het de voorbije jaren goed gedaan. Vaklui weten dat het inkomen uit de aardappelteelt over meerdere jaren bekeken moet worden."
Hoe gaan de initiatiefnemers ervoor waken dat er niet meer bureaucratie ontstaat?
"Met de BO willen we niet aan de klaagmuur staan, maar bouwen aan een duurzame aardappelsector. Steeds meer jonge ondernemers komen aan het stuur te staan. Ook zij willen het bedrijf van hun ouders uitbouwen, op basis van vraag vanuit de lokale en globale markt. Het is duidelijk dat de aanvoer van aardappelen cruciaal is en dat deze aanvoer pas duurzaam zal zijn als de kwaliteit (in de brede zin van het woord) van de grondstof voortdurend verbetert en competitief blijft. De kans van slagen is groter wanneer we hiervoor samen een kader creëren. Binnen de Belgische aardappelketen denken we dat een BO hiervoor een goed instrument is. Ik hoop dat we de kans krijgen om dit te bewijzen. We willen een slim secretariaat dat deel uitmaakt van de aardappelketen, met de voeten in de klei staat en een raad van bestuur waarvan de meerderheid actieve teler, handelaar of verwerker is."
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.