Luizendruk zet pootgoedteler op scherp

Keuringsdienst NAK registreert op verschillende plaatsen in Oostelijk Flevoland, Noord-Friesland en Groningen een luizendruk van 50 of meer. In de Noordoostpolder varieert dat van 5 tot 20. In samenwerking met gewasbeschermingsmiddelenproducent Adama registreert toeleverancier Profytodsd de virusdruk in Flevoland. Het aantal vangsten varieert hier van 5 tot 45.

Vooral perzikbladluis gevonden
Olaf van Campen, Crop Manager bij Adama, is betrokken bij de luizenmonitoring. “2 tot 3 maal per week legen we de vangbakken. De vangsten tellen we bij elkaar op”, legt hij uit. “We zien op dit moment vooral veel perzikbladluis in de vangbakken. Die hebben een virusoverdracht factor 1 en zijn daarom het meest schadelijk. Ook zien we andere luizensoorten, als de zwarte bonenluis, waar rekening mee moet worden gehouden. Deze soorten hebben nog altijd nog een overdrachtfactor van 0,1 tot 0,3 en kunnen ook schade toebrengen.”

Geen drukverlaging
“Andere jaren zie je begin juni een piek in de luizendruk, gevolgd door een piek in de eerste helft van juli. Dit jaar vlakt de druk niet af, maar blijft hij toenemen”, zo schetst Van Campen. “Normaal gesproken helpt regen om de druk te verlagen, maar dit jaar is dat niet te zien. Een warme junimaand heeft ervoor gezorgd dat de luizendruk vroeg op gang kwam. Wanneer de graanoogst begint zie je de druk verder stijgen, omdat de luizen dan uit het graan komt.”

Op tijd selecteren
Van Campen noemt de situatie niet schokkend. Het gebeurt vaker dat de druk zeer hoog is. “Inmiddels wordt er ook virusziekte gevonden. Dat is zeer vroeg in het seizoen. Met de huidige situatie moet je er bovenop zitten. Dat begint met op tijd selecteren. In het verleden zag je vaak dat telers daar te laat mee begonnen. Staan er geen virusplanten in het gewas, dan voorkom je schade en is de eerste winst al binnen. Voor nu is dat natuurlijk mosterd na de maaltijd.”

Geen oliebespuiting overslaan
Een ander belangrijk punt is volgens de pootgoedspecialist het gebruik van olie. “Telers hebben soms de neiging om een bespuiting met olie over te slaan. Bij een hoge druk is het juist zaak tot het einde toe olie te gebruiken. Het gewas wordt hier zwaar door, waardoor het langer nat blijft. Dat verhoogt weer de kans op een phytophthora aantasting. Niet iedere teler gebruikt daarom olie, zeker op een groot gewas. Je spuit soms tot 7 liter per hectare. De stelregel is 1 liter per dag.”

Afkeuring door opslagplanten
Inmiddels heeft de NAK de tweede keuringsronde voor driekwart afgerond, zo berichtte het 11 juli. Het verlagingspercentage komt uit op 5%. Dat was in de afgelopen 2 jaren 6% en 3%. Het percentage afkeuring bedraagt 0,6% tegenover 1% in 2016 en 0,4% in 2015. In ruim 60% van de gevallen gaat het om bacterieziek, gevolgd door de post overig. De voornaamste overige reden is rasonzuiverheid, dat wordt gecreëerd door opslagplanten in het gewas. In alle gevallen liggen de besmettingen onder het niveau van vorig jaar.

Hoogste populatie in 10 jaar tijd
Ook in Schotland en andere pootgoedteeltgebieden in het Verenigd Koninkrijk worden hoge populaties luizen waargenomen. Eind juni werden in Schotland al 40 perzikbladluizen gevonden. Dat is net zoveel als normaalgesproken in het gehele seizoen wordt gevonden. Op een andere Schotse locatie was dat 57 tegenover een tienjarig gemiddelde van 3. Volgens AHDB Potato is een milde winter, gevolgd door een warm voorjaar, de veroorzaker. Regen begin juni maakte weinig verschil. De eerste luizen werden een maand eerder gevonden dan normaal, rond half mei. Een dichtgetimmerd insecticideschema wordt aangeraden. Enig voordeel is dat het pootgoed relatief gezond is. Het verlagingspercentage van oogst 2016 was de laagste sinds 2003. In 6,7% van alle Schotse pootgoedgewassen werd vorig seizoen virus gevonden.

Loof doden is vorige week begonnen
Op 11 juli was van 1.600 hectare pootgoed het loof vernietigd. Telers zijn vorige week begonnen met doodspuiten en klappen. “Ik verwacht dat eind volgende week het grootste gedeelte van de pootgoedgewassen wordt doodgemaakt”, zegt Van Campen. Percelen die ik zelf in Flevoland heb beoordeeld, zien er goed uit. Een tal van 11 knollen per plant is gewoon goed te noemen. Van collega’s hoor ik ook over percelen met 3 of 4 knollen per plant. Dat is sterk per regio afhankelijk. In Flevoland was er nog vocht beschikbaar tijdens de knolzetting, of er kon worden beregend. In het zuidwesten, en de noordelijke teeltgebieden in Friesland en Groningen, was men later en was het tijdens de knolzetting veel droger. Dat is duidelijk merkbaar.