Aardappelseizoen 2017 start al met een tekort

De beschikbaarheid van pootaardappelen is allesbepalend voor de aardappelmarkt in seizoen 2017-2018. Afgezien van een algeheel tekort aan uitgangsmateriaal verschilt de situatie per fabriek. Dat is te wijten aan de afspraken die zij hebben gemaakt voor de levering van pootgoed. Er zijn verschillende verwerkers – voornamelijk in België – die een explosieve groei hebben doorgemaakt, maar daar met de pootgoedvoorziening niet altijd voldoende op hebben geanticipeerd.

Om iets te kunnen zeggen over het areaal fritesaardappelen moeten we allereerst het areaal pootaardappelen onder de loep nemen. Qua positie en volume is Fontane heer en meester. In 2016 groeide het areaal 550 hectare. Juist het jaar daarvoor maakte het voor het eerst een daling door. Insiders verwachten eenzelfde groeipotentie bij Agrico voor komend seizoen. Of dat de vraag naar pootgoed tevreden kan stellen is maar de vraag.

Agria en Innovator zagen als enige andere grote fritesrassen in 2016 een areaaltoename, al is die lang zo spectaculair niet als bij de Fontane. Een groei in fritesaardappelen vraagt om groei in pootgoed. Maar, is die ruimte er überhaupt? De aanwezigheid van aaltjesbesmettingen hebben hun invloed in de traditionele teeltgebieden. Bij AM-pootgoed heerst schaarste. Groei in fritesrassen moet dus gedeeltelijk komen door het schrappen van andere rassen bij telers, of door uit te wijken naar gronden die voorheen als niet geschikt werden bestempeld. Als groeigebied fungeert in Nederland vooral het zuidwesten. Met name Zeeland.

In hoeverre fabrieken kunnen voldoen in de pootgoedbevoorrading is nog niet goed duidelijk. Uit de praktijk klinken soms extreme geluiden van bijvoorbeeld een halvering in het volume. Het is aannemelijk dat telers kost wat kost proberen hun areaal vol te poten, desnoods met andere rassen. Bintje speelt in mindere mate een rol omdat de hoge vrije marktprijs kopers afschrikt, als je überhaupt nog aan partijen kunt komen. Ook het grijze circuit mag niet uitgevlakt worden, zo zeggen insiders.

Het is vooral de Belgische fritesindustrie wiens honger naar grondstof niet is te stillen. In 2015 steeg de verwerkingscapaciteit met 170.000 ton, tot net geen 4 miljoen ton. En daar eindigt het nog lang niet. Recent maakte McCain/Lutosa nog bekend in capaciteit uit te breiden met 180.000 ton. Ecofrost startte vorig jaar mei met de bouw van een nieuwe friteslijn en Agristo legt in de herfst van dit jaar de laatste hand aan een nieuwe fabriek. Ook andere spelers breiden uit. Het is dus goed mogelijk dat seizoen 2017-2018 al start met een fors tekort, wanneer de verwerkingscapaciteit volledig benut gaat worden. Met de huidige ontwikkelingen kunnen de lijnen weleens leeg blijven, zeker wanneer het groeiseizoen niet direct met de fabrieken meewerkt.