Op diverse plekken in het land zijn boeren weer aan het protesteren tegen de maatregelen die hen boven het hoofd hangen in het stikstofbeleid. Blikvanger was het Haagse Malieveld, waar Agractie een manifestatie organiseert. Farmers Defence Force heeft acties georganiseerd in de regio's rond Assen, Arnhem, Zwolle en Den Bosch.
De protesten verlopen tot nu toe gemoedelijk. Blikvanger was de demonstratie op het Haagse Malieveld, waar zich ruim 200 trekkers en voertuigen staan met enkele honderden aanwezige boeren en anderen die de agrarische sector een warm hart toe dragen. Daar spraken rond de middag onder meer Caroline van der Plas (BBB), Derk Boswijk (landbouwwoordvoerder CDA) en Tjeerd de Groot (landbouwwoordvoerder D66).
De lont in het kruitvat voor de demonstraties was het stikstofrapport dat Jan-Willem Erisman en Benno Strootman onlangs hebben gepubliceerd. Hierbij stellen zij voor dat alle piekbelasters op zandgronden moeten worden opgekocht en het Groene Hart en de Gelderse Vallei van professionele veehouderij moet worden gezuiverd. Daar kwam later een visie van het Planbureau voor de Leefomgeving bovenop, die voorstelt grote delen van Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel boervrij te maken.
Boeren laten zich niet verdrijven
Niet alleen de zeer ingrijpende maatregelen die boven de agrarische sector hangen, maken de boeren boos. Ook het feit dat zij het idee hebben dat de Nederlandse landbouw alleen moet opdraaien voor het oplossen van het 'vermeende' stikstofprobleem, steekt hen. "Het raakt ons diep dat je voelt dat je niet meer gewenst bent in Nederland", zei Erik Luiten, voorzitter van Agractie, op het Malieveld. "Dat boerengrond en boerenbedrijven in sommige gebieden weg moet voor woningbouw en zonnevelden. Nou, boeren laten zich niet zo snel verdrijven. Daarom staan we hier."
Derk Boswijk, landbouwwoordvoerder van het CDA in de Tweede Kamer, kreeg op het protest op het Malieveld van een deel van het publiek de wind van voeren. De landbouwvisie die het CDA dinsdag presenteerde, viel duidelijk niet in goede aarde. Maar Boswijk benadrukte dat het CDA niet een verplichte krimp van de veestapel wil, anders dan de krantenkoppen suggereren. "Wij hebben boeren in Nederland nodig. Een landschap zonder boer is een land zonder ziel."
Boswijk gaf aan dat volgens hem boeren een cruciale rol moeten vervullen in het oplossen van de maatschappelijke opgaven. En hen daarvoor doelen te stellen, die boeren naar eigen inzicht kunnen invullen. "Wij, de politiek en het CDA, hebben jullie in de steek gelaten. Daarom heb ik gekozen om met de visie te komen. Ik zie een grote rol voor de boeren. We moeten weg uit de huidige polarisatie. Wij zijn de eerste partij die met een ambitieus plan en een grote zak met geld komt. Maar als we niets doen, zijn jullie straks allemaal de lul en wordt de toekomst voor jullie bepaald."
Veestapel moet inkrimpen
Ook Tjeerd de Groot, landbouwwoordvoerder van D66, nam de uitnodiging van organisator Agractie aan de boeren toe te spreken. Een stap van De Groot, die al maandenlang pleit voor een halvering van de Nederlandse veestapel, het respect verdiende, zo gaf voorzitter Luiten aan. Net als Boswijk gaf ook De Groot toe dat de Nederlandse politiek al de boeren jarenlang in de steek heeft gelaten met beleid van 'pappen en nathouden' zonder duidelijke keuzes.
Daarvoor is volgens hem maar 1 oplossing: "het is niet anders, maar de Nederlandse veestapel moet fors inkrimpen." En tussen het nodige boegeroep en getoeter door, zei De Groot. "Laat u geen zand in de ogen strooien. We gaan het samen doen, met de boeren. Voor de natuur en voor jullie toekomst." Daarbij ontweek hij vervolgens vakkundig een vraag van Luiten of er geen meerdere wegen naar Rome zijn om de stikstofdoelen te halen dan een verplichte krimp.
Grijs voor groen
Caroline van der Plas, aanvoerder van BoerBurgerBeweging (BBB), kreeg na de kille aftocht van De Groot een hartelijke ontvangst met de tonen van het lied 'Sweet Caroline' van Neil Diamond. Zij benadrukt dat boeren vooral serieus willen worden genomen en dat er naar hen wordt geluisterd. "Stikstof is helemaal niet het probleem. Het gaat om de grond, zodat zij kunnen woningen kunnen bouwen. Goedkoop kopen en duur verkopen als bouwgrond. Daar gaat het om."
Maar in de essentie gaat het om boerengezinnen en boerenbedrijven, benadrukt Van der Plas. "Iedereen heeft het over de klimaatopgave, maar de grootste opgave van de wereld is voedselzekerheid. En dat kunnen de Nederlandse boeren als de beste." Groen moet worden ingeruild voor grijs, benadrukt Van der Plas. "Voor woningen, distributiecentra en zonneparken. Wij hebben de beste boeren van de wereld. En hier wordt gezegd dat ze jullie weg willen hebben."
Stikstofprobleem eigenhandig gecreëerd
Verder werd het 'stikstofprobleem' door meerdere partijen in twijfel getrokken. Wybren van Haga hierover: "Het stikstofprobleem bestaat niet, het is een probleem dat op papier, 25 jaar geleden is gecreëerd door het aanwijzen van de Natura2000-gebieden, zogenaamde natuurgebieden". Bovendien kunnen ondernemers, als er al een probleem zou zijn, dit met eigen ondernemerschap ook tackelen, aldus van Haga.
Edgar Mulder van de PVV meent ook dat stikstof slechts gebruikt wordt om de boer het land uit te schoppen, en dat de overheid de grond wil gebruiken om immigranten te kunnen huisvesten. Thierry Baudet laat zich in soortgelijke woorden als zijn collega uit, en vreest dat de 'kartelpartijen' van Nederland 1 grote stad willen maken. Als dat is gerealiseerd, ga je zien "dat het stikstofprobleem niet meer bestaat", aldus Baudet.
Ook Roelof Bisschop van de SGP vindt dat het stikstofbeleid kritisch tegen het licht moet worden gehouden, omdat dit beleid volgens hem rust op een flinterdunne wetenschappelijk onderbouwde vloer.
Duidelijkheid scheppen
Farmers Defence Force (FDF) had in Noord-Brabant de pijlen gericht op supermarktketen Jumbo. Die zou sinds 2019 ook een natuurbeschermingsvergunning moeten hebben, stelt FDF, maar heeft die volgens de organisatie niet. Ook wordt hardop afgevraagd waar de ingrijpende maatregelen voor de zware industrie en de luchtvaart blijven om het stikstofprobleem te beteugelen "Wij boeren produceren voedsel voor heel Nederland en de EU. Alles netjes geregeld. Terwijl veel andere bedrijven zonder natuurbeschermingsvergunning kunnen uitstoten", hield Mark van den Oever, voorzitter van FDF zijn gehoor voor.
Maar het scheppen van duidelijkheid en toekomstperspectief voor elke boer voert bij de boeren toch wel de boventoon. Alle maatregelen die nu worden voorgesteld, zijn in de ogen van veel boeren gericht op afbraak en niet op het verbeteren en het respecteren van de rol van de boer in het Nederlandse landschap.
Bij de protesten wordt ook stil gestaan bij de moordaanslag op journalist Peter R. de Vries gisteravond (6 juli) in Amsterdam.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.