Impact stikstofuitspraak groot voor melkveehouderij

De rechtelijke uitspraak over de stikstofuitstoot afgelopen vrijdag zet de innovatie in de Nederlandse melkveehouderij op slot. Voor melkveehouders een enorme klap. Het geeft hen zo weer 1 tot 2 jaar onzekerheid over de toekomst van hun melkveebedrijf. Dat is funest voor het zelfvertrouwen en het enthousiasme van melkveehouders om te innoveren, signaleert Lubbert van Dellen, Agrarisch Marktdirecteur bij Accon avm. Hij schetst de impact en de gevolgen van de uitspraak.

Het vernietigen van een reeds toegekende natuurvergunning van een Fries melkveebedrijf door de rechterbank Noord-Nederland, heeft een groot effect op het moreel van veel melkveehouders. Ik krijg ook signalen binnen van veehouders die het naar aanleiding van deze uitspraak niet meer zien zitten. Het niet meer gewenst zijn, is vooral wat blijft hangen. Krop deze gevoelens niet op, maar praat erover met je omgeving of schakel professionele hulp in, wil ik bij deze benadrukken.

Beroep en hoger beroep
De natuurvergunning van het Friese melkveebedrijf is vernietigd, omdat het effect van de emissiereducerende technieken als de roostervloer met kleppen die de melkveehouder wilde toepassen volgens de rechtbank niet onomstotelijk vaststaat. Deze technieken vormen echter wel de basis voor elke natuurvergunning, waardoor het uitbreiden van een melkveebedrijf nu praktisch onmogelijk is. De verwachting is dat de overheid in beroep gaat tegen deze uitspraak, en daarna komt er ongetwijfeld een hoger beroep.

Dit geeft zo 1 tot 2 jaar onzekerheid en voor een innovatieve melkveehouder die vooruit wil kijken, is dat fnuikend. Dat een melkveebedrijf zijn stikstofuitstoot niet meer kan laten groeien, is overigens al langer zo. Om zijn bedrijf toch te ontwikkelen is dan innovatie cruciaal, waarbij de ondernemer met een nieuw huisvestingsysteem (bij dit geval in Friesland de nieuwe vloer) toch meer koeien kan houden zonder dat zijn stikstofuitstoot groeit. Dit is cruciaal om daarmee de kostprijs en inkomen op peil te houden.

Melkveebedrijf kan niet uitbreiden in stikstof
Daarbij kan een melkveebedrijf technisch gezien niet meer uitbreiden in zijn stikstofuitstoot. Bij extern salderen wordt 30% afgeroomd en de overheid heeft liever niet dat agrarische ondernemers zelf stikstof aankopen (zij maakt dit steeds minder eenvoudig), maar voor innovatie in huisvestingsystemen kiezen. En vooral die innovatie loopt met deze uitspraak spaak.

Een rekenvoorbeeld: stel een melkveehouder houdt 150 koeien. Zijn vergunning is niet optimaal en hij wordt gehouden aan zijn situatie in 1994 of daarvoor. Het was toen een vergunning met 100 melkkoeien en 70 stuks jongvee. Dus: 100 x 13 + 70 x 4.4 = 1.608 kilo Nh3.

Met een vloer van 6,5 kg per melkkoe kan deze melkveehouder met verzoek op intern salderen en innovatie van nieuwe vloer op basis van 1608 kg NH3 een vergunning krijgen voor 170 x 6,5 + 114 x 4,4 = ook 1.608 kilo. Hiermee kan deze melkveehouder toch zijn huidig bedrijf met 150 koeien voortzetten en houdt hij nog enige ruimte voor ontwikkeling. 

Terug naar 1994
Met deze uitspraak wordt deze melkveehouder deze mogelijkheid ontnomen. En als je het direct vertaalt, moet hij terug naar zijn uitstoot van voor 1994 en zonder toepassing van innovatie terug naar onder 100 melkkoeien. Dit zonder dat de financiering terug wordt gebracht, zonder dat hij iets extra voor zijn melk krijgt om het verschil te compenseren en zonder dat hij ook maar iets fout heeft gedaan.

Dit is pijnlijk voor de houders van een natuurvergunning, maar extra pijnlijk voor PAS-melders en melkveehouders die geen natuurvergunning hebben. Met intern salderen en nieuwe huisvestingsystemen was het voor hen mogelijk om toch een natuurvergunning te krijgen, wat hun bedrijf verder bracht naar de toekomst toe. Als deze uitspraak niet wordt teruggedraaid, hebben deze bedrijven echt een probleem.

Natuurlijk moeten we de ogen niet sluiten voor kritiek die er is op klepjesvloeren. Maar ook die innovatie gaat door en de vloer die in deze uitspraak is betrokken heeft intussen al weer nieuwere versies. Extra aandacht wil ik graag vragen voor een serie nieuwe dichte vloeren met aanvullende systemen, waarbij urine en mest snel gescheiden worden afgevoerd. Naar een silo buiten de stal of dichte opslag onder de stal. Vervolgens kan met een vervolgsysteem het gas worden afgevangen en de mest beter worden gefermenteerd. Hiermee loopt de praktijk alweer vooruit op de kritiek, zoals het ook hoort. Hiermee bewijst ook de melkveehouderij met technische innovatie dat ze zich steeds weet aan te passen.

Kans op terug draaien
Door de uitspraak komt de bal nu feitelijk op de stip te liggen. Wil de politiek en overheid een melkveehouderij in Nederland houden of niet. Volgt de overheid de lijn van linkse partijen (D66, GroenLinks) dan is dit de stok om de melkveestapel te halveren. Volgt de overheid de lijn van CDA en VVD, dan zet ze volledig in op innovatie. Enkele partijen, waaronder JA21 en BBB, zetten in op dezelfde innovatie met een kritische noot naar het huidige stikstofbeleid en onderbouwing.

Wopke Hoekstra en Mark Rutte hebben beide na vrijdag aangegeven in een debat: "Niet halveren, maar innovatie verdubbelen." Duidelijke taal die na de verkiezingen kan worden waargemaakt als ze de meerderheid krijgen.

Lubbert van Dellen komt vrijdag 26 maart naar de studio van Boerenbusiness voor het beantwoorden van uw vragen over de consequenties van deze uitspraak. Heeft u een vraag, stuur dan een mail voor woensdag 24 maart naar de redactie (redactie@boerenbusiness.nl) en wij stellen hem voor u aan Lubbert van Dellen. Uiteraard indien gewenst anoniem.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.