Nieuws Roelof Bisschop
'We hebben de Stikstofwet minder slecht gemaakt'
Terwijl de meeste beoogde landbouwwoordvoerders nieuwkomers zijn, zit Roelof Bisschop (64) al 8 jaar in de Tweede Kamer. Met plek 3 op de lijst gaat het erom spannen. De SGP scoort in de peilingen wisselend 2 tot 4 zetels. Wat het Kamerlid betreft, komt er een extra zetel bij en blijft hij ook de komende 4 jaar in de Kamer.
U bent zelf boerenzoon. Hoe is de landbouwsector afgelopen decennia veranderd?
"Ik ben van de leeftijd dat als jochie, begin jaren '60, het paard wegging en de trekker kwam. Er kwam een hele mechaniseringsslag en die heeft 20 tot 25 jaar aangehouden. Er werd gestuurd op schaalvergroting. Het Nederlandse en Europese landbouwbeleid was: productie omhoog, met een lage kostprijs. De melk- en eierprijs is daarom nauwelijks veranderd. Ik herinner mij, als puber, bij mijn ouders de discussie aan de keukentafel: wat betekent het voor de manier van boeren? Mijn ouders hebben die keuze niet gemaakt. Het gevolg was dat waar je eind jaren '60 nog een goede boterham kon verdienen, het 10 tot 15 jaar later al niet meer rendabel was. De beoogde opvolger overleed en mijn ouders hebben op hun 65e het bedrijf beëindigd."
"We zijn er met zijn allen achter gekomen dat productieverhoging en intensievere bemesting rampzalige gevolgen heeft voor natuur en milieu. Er is een natuurbeleid ontwikkeld dat vervolgens afgesplitst is van het landbouwbeleid. Er moest natuur bijkomen, maar ten koste van landbouw, zonder dat het landbouwbeleid werd gewijzigd. De lage kostprijs bleef en aan de ander kant kwam de druk: natuurinclusief, dierenwelzijn. Maar de kosten kun je nergens op verhalen."
Begrijpt u dat veel boeren het vertrouwen in de politiek kwijtgeraakt zijn?
"De landbouw is in een complete klem gekomen. Het vertrouwen in het overheidsbeleid is tot ver onder het nulpunt gedaald. Doordat ik het zelf van binnenuit heb zien gebeuren, kan ik mij voorstellen wat de boer raakt en beweegt om andere wegen buiten de overheid te zoeken. Ik ben het ermee eens dat we naar een nieuwe balans toe moeten. Toen de term kringlooplandbouw werd geïntroduceerd, leek het of dat in 2025 rond moest zijn. Ik heb gezegd: het heeft 2 generaties geduurd, dit mag ook 1 generatie duren. Dat was gevloek in de kerk, maar dat is de praktijk. Je kan niet in 1 kabinetsperiode zo'n omslag maken. Ik ga veel op werkbezoek. Wat altijd opvalt, is dat boeren bereid zijn om mee te denken, maar ze willen duidelijkheid en af van onzekerheid. Ze willen weten of ze over 10 of 15 jaar een investering hebben terugverdiend, en niet over 4 jaar weer geconfronteerd worden met aanvullende maatregelen."
Uw partij heeft als oppositiepartij de Stikstofwet gesteund, met de aanscherping van de natuurdoelen: halvering van de stikstof uitstoot in 2035 ten opzichte van 2019. Dat wordt u kwalijk genomen. Waarom heeft de SGP voor de Stikstofwet gestemd?
"Ik leg altijd eerlijk uit: voor die wet was zonder ons al een meerderheid, we hadden niet mee hoeven te doen, dus tegenstemmen had niets uitgemaakt. Door mee te doen aan de politieke afspraken konden we de boel minder slecht maken. We hebben gezegd: 'We stemmen tegen, tenzij er forse verbeteringen komen.' Die rottige extreme eis van 2035 werd er door links ingefietst. De idiote regeling van reductiedoelstellingen in 2035 is volslagen onhaalbaar. We hebben tegen dat amendement gestemd. Er zijn gebieden waar je, als je alle mensen uit de regio haalt, nog die doelstellingen niet bereikt. Als we kans hebben, zullen we de doelstelling die onhaalbaar en onbetaalbaar is, uit wet slopen, dat kan beginnen met een evaluatie."
"De belangrijkste eis om voor de wet te stemmen was dat er een landbouwakkoord zou komen. Hadden we aan de kant gestaan, dan hadden we moties kunnen maken. Goede politieke sier kunnen maken, maar onder de streep hadden we niets voor de sector betekent. Dan kun je dus ook niets betekenen voor de PAS-melders en de meldingsvrije activiteiten. Op die punten zijn we tegemoet gekomen: PAS-klemgevallen oplossen voor 2023 is juridisch verankerd. In het oorspronkelijke wetsvoorstel stond een beroepsverbod voor boeren die uitgekocht werden. Zij zouden nooit meer in de landbouw werkzaam mogen zijn. Te dwaas voor woorden. Onder de streep zijn er wat meer plussen dan minnen. De wet zou er sowieso gekomen zijn. Op deze punten hebben we de wet minder slecht kunnen maken."
In het verkiezingsprogramma staat dat boeren alleen een duurzaam product kunnen produceren als je daar een eerlijke prijs voor krijgt. Hoe zorg je daarvoor?
"Dat is heel complex. Daarvoor is het landbouwakkoord van cruciaal belang. Dat zorgt dat alle gelederen in de keten tot zijn recht komen. De boer is nu te vaak een soort sluitpost in de prijsbepaling. Albert Heijn heeft initiatieven genomen en je hebt PlanetProof. Het is ook moeite de waard naar Farmers Defence Force te luisteren: hoe kun je het zo vormgeven dat boeren de prijs krijgen die ze nodig hebben. Boeren zijn te weinig in de positie om actief de prijs positief te beïnvloeden."
Er zijn veel nieuwkomers onder de beoogde landbouwwoordvoerders. U zit al in de Kamer, maar het gaat erom spannen. De peilingen wisselen elkaar af met 2 tot 4 zetels. Waarom is het belangrijk voor boeren dat u in de Kamer blijft?
"De sector heeft mensen nodig die de wereld vanuit binnen kennen, die aan tafel schuiven en luisteren naar problemen en zorgen, en die in ieder geval een langetermijnvisie hebben en daar voor staan. Niet meehuilen met wolven in het bos. Het is van belang dat de sector sterke vertegenwoordigers heeft. Ik heb jaren gepleit voor een landbouwakkoord. Dat kon er allemaal niet van komen, tot we in kader van het debat over de Stikstofwet dat als wens op tafel legden, toen kon het opeens wel. Nu is de SER verzocht om de gesprekken te leiden en tot een akkoord te komen. Daar wil ik ook graag nog even bijzitten."
"Ik ben trots op dat ik dit heb bereikt. Waarom ik gemotiveerd blijf om dit dossier te doen? Ik zie hoe gemakkelijk de landbouw als kop van jut wordt gebruikt, zonder dat de overheid zich realiseert dat ze de problemen zelf veroorzaakt heeft door bepaalde eisen te stellen."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
