Interview Laura Bromet
'Pak je kansen voor een natuurinclusief bedrijf'
Bij de vorige verkiezingen was ze nog 15de op de lijst van GroenLinks, wat haar niet direct de Tweede Kamer in hielp. Toen 2,5 jaar geleden een partijgenoot wethouder werd, kwam ze alsnog in het parlement. Nu staat ze op nummer 4 van de lijst. De groene plannen van de partij stuiten op veel weerstand bij boeren. Terecht? We vragen het aan Kamerlid en landbouwwoordvoerder Laura Bromet (51).
De agrarische sector lijkt lijnrecht te staan tegenover partijen die meer verduurzaming willen. Hoe denkt u daarover?
"Ik heb net toevallig 2 boeren gesproken, die zeiden dat ze graag in gesprek willen blijven. Een radicale groep verzet zich tegen de wetenschap en andere belangen. Ik ben nu 2,5 jaar Kamerlid en kom heel veel bij boeren. Ik woon zelf op het platteland en ga vaak op uitnodigingen van boeren in. Ik ga wekelijks wel bij een boer langs. Ze zijn het niet per se met me eens, maar het is heel belangrijk om het gesprek te voeren en samen de uitdaging aan te gaan voor de sector en de natuur."
Waarom zou een melkveehouder of varkenshouder op GroenLinks stemmen?
"Ik ga geen pleidooi houden, dat moeten ze zelf weten. Het landbouwbeleid is gemaakt door partijen waar boeren zelf op hebben gestemd: CDA en VVD. Ik maak me zorgen dat ze boeren voorhouden dat alles kan blijven zoals het is. Dat is niet eerlijk. Er zijn veel kaders vastgelegd: de klimaatafspraak van Parijs, in 2050 de CO2 95% terugdringen, de Kaderrichtlijn Water, in 2027 schoon water in sloten, het stikstofbeleid. Welke partij je ook stemt: deze randvoorwaarden gelden voor het agrarisch bedrijf. Natura2000-gebied afschaffen? Dat gaat niet gebeuren. Je ertegen verzetten, is verspilde energie. Pak je kansen, laat weten wat je nodig hebt om een natuurinclusief bedrijf te hebben. Als je zegt: 'Ik blijf boeren zoals ik doe', dan sta je voor een dichte deur. Dat is de realiteit. Kijkt naar de doorrekening die PBL heeft gemaakt. Het gaat boeren verrassen dat GroenLinks het meeste geld uittrekt voor omschakeling naar natuurinclusieve landbouw."
Jullie willen de veestapel in 2030 hebben gehalveerd. Moet dat op vrijwillige basis of met maatregelen?
"Om mee te beginnen wel vrijwillig. We denken dat veel bedrijven willen stoppen. Maar het gaat er ook om dat Natura 2000-gebieden in goede staat komen. Er moet een aantrekkelijke regeling zijn voor boeren die stoppen. Maar als niet één daar in de buurt wil stoppen, dan is uiteindelijk het onteigeningsmiddel geen taboe. Het is niet eerlijk om te zeggen: alleen op vrijwillige basis, want je weet niet of dat gaat lukken. Het is net als bij de aanleg van een snelweg - waar wij overigens geen voorstander van zijn - je hoopt ook dat het uitkomt met grondeigenaren, maar vaak zit er eentje tussen die niet wil."
GroenLinks staat voor natuurinclusieve landbouw. Als de boer moet extensiveren, hoe kan de boer dan nog iets verdienen?
"Er wordt vaak gesuggereerd dat wij voor kleinschalig zijn. Er zijn vooral problemen met de veehouderij, die moet grondgebonden worden. Net als D66 vinden wij dat de veestapel moet worden gehalveerd. Veel boeren denken dan: hun veestapel, maar het gaat om de totale veestapel. In de agrarische sector is er een opvolgingsprobleem, kinderen willen het bedrijf niet overnemen, 6 boeren per dag stoppen. Dat is een kans, als dat land gewoon beschikbaar blijft. Ook kunnen boeren voor een deel natuurbeheerder worden, daar moeten ze voor worden betaald."
GroenLinks wil naar een kwart biologische landbouw in 2030. We zitten nu ergens op 4%. Is er genoeg vraag naar biologische landbouwproducten?
"Het rare is dat je voor producten die het duurzaamste zijn geproduceerd, de hoogste prijs moet betalen. Het goedkoopst is de kiloknaller. De milieuschade wordt niet afgerekend, maar betaald door de samenleving in geheel. Met 2% meer voor een boodschappenmandje kun je duurzame producten relatief goedkoper maken. Hoe het systeem de laatste jaren is geweest, is steeds verder intensiveren. Wij willen niet doorgaan op de weg van grootschalige export, maar meer nadruk op kwaliteit. Een instrument is belastingheffing: groente en fruit goedkoper en vlees duurder maken. Dat bedrag sluizen we weer terug naar boeren om het bedrijf te verduurzamen."
Wordt vlees dan niet iets voor de rijken?
"Daarom hebben we niet alleen plannen voor de agrarische sector. Rijken gaan meer belasting betalen en armen minder, zodat ze meer overhouden voor boodschappen."
Nederland is nu een belangrijk exportland. Verplaats je door de productie te beperken het probleem niet naar andere landen waar minder duurzaam wordt geproduceerd?
"In de landen waar naar wordt geëxporteerd, zijn vaak dezelfde afspraken, zeker binnen Europa. Je ziet dat ook in België het stikstofprobleem nu manifest is geworden. Vaak wordt gezegd dat Nederland voorloper is in duurzaamheid, maar als je kijkt naar gewasbeschermingsmiddelen, zitten we in de top en het aandeel biologisch is laag."
Is GroenLinks bereid concessies te doen op verduurzaming van landbouw als het een coalitie kan vormen met bijvoorbeeld een CDA of VVD?
"Nederland is een land dat wordt geregeerd met meerdere partijen, dus natuurlijk. Maar geen coalitie alleen met CDA en VVD, dat hebben we afgesproken met de PvdA. D66 en SP komen ook in aanmerking wat ons betreft."
Op welke manier onderscheidt de groene agenda van GroenLinks zich van die van D66 en PvdA?
"We zitten heel dicht bij elkaar. Ik denk dat het meer een kwestie is van focus. Wij zijn meer een groene partij, dat zit in ons DNA. Anderen hebben het misschien meer als een onderwerpje voor erbij. Maar hun plannen zien er ook goed uit."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.