Interview Jan Cees Vogelaar
'We weten niet of het stikstofprobleem bestaat'
Een debutant op op het Binnenhof, maar zeker geen onbekende. Met ruime bestuurlijke ervaring binnen de agrarische sector, zijn er maar weinig agrarisch ondernemers die Jan Cees Vogelaar (58) niet kennen. Eerst stond hij op de lijst van FvD, maar na de strubbelingen daar, nu op nummer 7 van de lijst van JA21.
Veel boeren zijn teleurgesteld in de traditionele partijen. U heeft zelf ook het CDA, waar u actief voor was de rug toegekeerd. Waarom?
"Dat is ingegeven door teleurstelling in huidige politici, die keer op keer de boer hebben laten stikken. Ik heb de afgelopen 35 jaar niet eerder meegemaakt dat de politiek de boer zo heeft laten barsten."
Wat moet er anders?
"Er moet beleid gemaakt worden op basis van wetenschap en kennis en niet op basis van rekenmodellen, zoals nu gebeurt. Niet op basis van 'expert's best judgement': dat een expert de vinger in de lucht steekt en voelt waar de wind vandaan komt."
Het stikstofprobleem, bestaat dat volgens u niet?
"Dat zeg ik niet. We weten niet of het wel of niet bestaat, ik ontken niks. We hebben het namelijk niet gemeten. Je moet het eerst meten voor je er beleid op maakt. In natuurgebieden is er nog geen bodemmonster overlegd. Er zijn alleen luchtconcentraties gemeten en dan uitgerekend hoeveel ongeveer de depositie zal zijn. We moeten even allemaal de koppen bij elkaar steken en dan eerst gaan meten. We praten hier over miljarden. En als we niet meten, kunnen we achteraf ook niet vaststellen of maatregelen effect hebben gehad."
Wat is de kern van het verkiezingsprogramma van JA21?
"De kern van ons verkiezingsprogramma is: de ondernemer moet kunnen ondernemen. Natuur- en milieuorganisaties krijgen heel veel geld voor natuurbeheer, maar er wordt nooit gekeken of dat effectief is. Organisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer krijgen miljoenen voor de weidevogels, maar of er weidevogels komen, dat maakt niet uit. Ga belonen voor het bereikt resultaat. Betaal bijvoorbeeld per grutto €1.000 of €2.000. Dat lijkt veel geld, maar dat is een fractie van wat nu in beheersmaatregelen wordt gestoken en de effectiviteit daarvan is niet aangetoond."
Wat is wat u betreft het belangrijkste punt op landbouwgebied?
"Dat boeren de ruimte moet worden geven om te ondernemen en er een einde moet komen aan die heel grote regeldiarree uit Den Haag van de afgelopen jaren. Die is kostenrovend en staat niet in verhouding met het buitenland. Fosfaatwetgeving heb je niet in het buitenland, de stikstofnormen in Duitsland zijn 7 keer ruimer dan hier. Al die regels kosten ons sloten met geld. Het beleid verandert ook steeds. Kijk hoe het mestbeleid iedere 2 jaar de bakens verzet, het landbouwbeleid elke 6 jaar. Bedrijven moesten een PAS-melding doen en zijn nu op straat geflikkerd, schandalig."
In het verkiezingsprogramma Van JA21 staat dat de verantwoordelijkheid voor het inkomen van boeren en tuinders bij de gehele keten neergelegd moet worden. Op welke manier?
"Iedereen zegt: als we prijzen verhogen, verhogen we het inkomen, maar het begint aan de kant van de kosten. In vergelijking met andere landen zitten we boven de melkprijs. Je kunt wel 2 tot 3 cent meer voor melk betalen, maar het regeloerwoud zorgt ervoor dat de marge uiteindelijk lager is. Er moeten minder en betere regels komen."
Ook staat in het verkiezingsprogramma dat er groen licht moet worden gegeven aan moderne innovatieve technieken van plantenveredeling. Crispr-Cas is in de EU nu nog verboden. Dreigen we daarmee achter te lopen?
"We dreigen niet achter te lopen, we lopen al achter. Genetica- en zaadontwikkelaars zijn al in het buitenland aan het ontwikkelen, terwijl wij hier op onze krent kunnen blijven zitten. Je praat over heel Europa. Met Crispr-Cas kun je sneller resistente rassen ontwikkelen. Je kunt gewasbescherming enorm verbeteren. Het is een en al duurzaamheid, en dus ook inkomen. Minder gewasbeschermingsmiddelen betekent minder uitgaven. Met het toepassen van Crispr-Cas kun je ook bijvoorbeeld ook 10 ton uien meer per hectare telen en heb je minder schimmeldruk."
JA21 wil ook koeien in de wei en boeren die zich voor weidegang inzetten faciliteren. Moet er een einde komen aan koeien die de stal niet uitkomen?
"Wij willen graag dat veehouders die koeien in de wei hebben, actief aan een grotere huiskavel geholpen worden. Dat moet de overheid faciliteren. Als je koeien graag in de wei wilt zien, en je weet dat de huiskavelgrootte belangrijk is, dan is dat een belangrijk ding."
Als reden om niet te verduurzamen wordt vaak aangegeven dat er niet genoeg vraag is uit de markt. Wat is het verdienmodel van duurzaam?
"Vanuit de markt is er ook niet veel vraag. De consument kijkt: is het betaalbaar en smaakt het goed? Je moet alleen dat produceren waar vraag naar is. Albert Heijn heeft de samenwerking met Royal A-ware en hun klanten zijn bereid daarvoor te betalen. PlanetProof is er van boven ingejast en blijkt niet zo te lopen."
Ja21 staat in de peilingen op 3 zetels. Wat zou u voor de mensen die u met voorkeursstemmen de Kamer in helpen, de komende 4 jaar willen betekenen?
"Hetzelfde wat ik de afgelopen 25 jaar heb betekend: onzin en waanzin aan de orde stellen en uitleggen dat het anders is."
Linda van Eekeres
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.