Vijftien landen in Azië en Oceanië, waaronder de landbouwgrootmachten China, Japan, Australië en Nieuw-Zeeland, gaan op economisch vlak intensief samenwerken. Begin deze week werd het verdrag ondertekend onder de naam 'Regional Comprehensive Economic Partnership' (RCEP). Wat betekent dit voor de agri-handel?
Na bijna 10 jaar onderhandelen is op 15 november het handelsverdrag door de deelnemende landen digitaal ondertekend. Het verdrag is veelomvattend en daardoor ook complex. De omvang van het nieuw gesmede handelsblok is enorm. In deze regio wonen circa 3,5 miljard mensen, goed voor bijna de helft van de wereldbevolking. Bij elkaar goed voor ongeveer een derde van de wereldeconomie. Dat de deal als groot nieuws kan worden beschouwd, is daarom niets meer dan logisch.
Landbouwdetails niet concreet
De insteek van het verdrag is vooral bedoeld om markten te openen en handel in industriële- en landbouwgoederen aan te jagen. Tegelijkertijd is de invulling en uitwerking van het verdrag op veel punten nog onduidelijk. Op het gebied van landbouw bijvoorbeeld zijn veel details bewust weggelaten. Veel landen zijn bang voor goedkopere buitenlandse invoer.
Japan houdt bijvoorbeeld importtarieven op grote landbouwproducten als rijst, zuivel, rund- en varkensvlees om de eigen boeren te beschermen. Mede om die rede stapte India uit de verdragsonderhandelingen, al was dat niet de enige reden. Het land ligt al tijden overhoop met buurland China, de grootste economische speler binnen het verdrag. India beschuldig China van landjepik.
De rundvleessector in Nieuw-Zeeland laat weten blij te zijn met de deal, maar van een jubelstemming is geen sprake. Met het handelsverdrag denken ze de banden met belangrijke afzetmarkt als Japan en China verder te kunnen uitbouwen. Dat India niet meedoet, vinden ze in Nieuw-Zeeland jammer. Juist dat land wordt gezien als een kansrijke afzetmarkt dankzij de snel groeiende economie. Wat verder opvalt is dat de deal geen groot nieuws is in de agrarische media in Nieuw-Zeeland en Australië.
Symbolische waarde
Het verdrag legt geen voorschriften op wat betreft mensenrechten of milieuzaken, iets wat vanuit Westers perspectief gevoelige punten zijn in sommige Aziatische landen. En hoe om te gaan met elkaars intellectueel eigendom wordt ook in het midden gelaten. Het verdrag kent een lange adem. Het schrappen van sommige importtarieven wordt over een periode van 20 jaar uitgesmeerd.
Het verdrag heeft al met al vooral een symbolische waarde, zo vinden veel politieke duiders. De timing is bovendien opmerkelijk. De deal is namelijk ondertekend, terwijl Europa en het Verenigd Koninkrijk bekvechten over de Brexit en de VS kort na de presidentsverkiezingen tot op het bot toe verdeeld is. China als kartrekker van het verdrag laat daarmee in de coronacrisis leiderschap zien.