Het assortiment vlees- en zuivelvervangers wordt met het jaar groter. Het animo vanuit de industrie stijgt, steeds meer grote internationale vlees- en zuivelverwerkers richten het vizier op de plantaardige markt. Welke ontwikkelingen zijn er gaande?
Onlangs liet het Franse zuivelconcern Danone het aandeel Yakult vallen om zich meer te focussen op eigen plantaardige producten onder de merknamen Alpro en Silk. Ook kaasmaker Bel Group maakt medio oktober bekend van merken als Boursin en La Vache qui Rit een plantaardige variant te lanceren. De vleesindustrie blijft niet achter: Vion richt zich sinds vorig jaar op de productie van plantaardige vleesvervangers.
Marktvraag bijbenen
Verwerkers sluiten hiermee aan bij de vraag vanuit de markt. Steeds meer consumenten vervangen vlees voor plantaardige voedingsmiddelen. Uit onderzoek blijkt dat ruim twee derde van de Nederlanders flexitariër is. Zij eten bewust, dan wel onbewust, één of meerdere dagen geen vlees en vervangen dit door vis, groente of andere plantaardige producten. Het Voedingscentrum meldde al in 2015 dat ruim de helft van de Nederlanders een flexitarisch dieet volgt, daarmee zit een stijgende lijn in het aantal mensen dat het lapje vlees aan de kant schuift. Het aandeel vegetariërs is overigens fors kleiner met ongeveer 2 tot 4,5%.
De zuivel- en vleesverwerkende industrie speelt in op deze trend waarbij Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk tot de grootste afzetlanden in Europa behoren. En dat legt de industrie geen windeieren. De Nederlandse omzet van zuivelvervangers bedroeg in 2019 €150 miljoen, voor vleesvervangers is dat €140 miljoen.
Uit onderzoek van ING blijkt dat de markt voor plantaardige producten in ons land groot is. 70% van de Nederlanders heeft wel eens vegetarische vleesvervangers geprobeerd. De helft van de Nederlanders gebruikt een plantaardig alternatief voor melk. Vooral twintigers maken gebruik van plantaardige alternatieven met melkvervanger als favoriet.
Bedreiging voor de sector?
Betekent dit dan dat flexitariërs en vegetariërs een bedreiging vormen voor de vleesverwerkende industrie en de veehouders? Tot op heden is dat niet het geval, zo blijkt uit recente onderzoeken van WUR en ING. De Nederlandse vleesconsumptie steeg vorig jaar met een halve kilo per hoofd van de bevolking. Dit wordt naar verwachting veroorzaakt door toeristen en het buitenshuis eten van vlees, bijvoorbeeld in restaurants.
Ondanks het groeiende aantal flexitariërs en veganisten, blijft het marktaandeel van plantaardige producten relatief klein. Vorig jaar nam deze marktwaarde in de EU en het Verenigd Koninkrijk toe tot €4,4 miljard. Dat klinkt veel, maar het komt niet in de buurt bij de marktwaarde van zuivel en vlees die met €300 miljard ruim 68 keer groter is dan het marktaandeel van de plantaardige vervangers.